Küsülülərin barışdığı, qızların duzlu kökə yediyi - Çərşənbə adətləri

Küsülülərin barışdığı, qızların duzlu kökə yediyi - Çərşənbə adətləriAzərbaycanın zəngin mədəni irsində mühüm yer tutan Novruz bayramı dörd çərşənbə axşamı ilə başlayır. Bu gün qeyd etdiyimiz İlaxır çərşənbə isə Novruz bayramından əvvəlki son çərşənbədir. Bu gün xalq arasında "Yer çərşənbəsi", "İlaxır çərşənbə" və ya "Torpaq çərşənbəsi" kimi də adlandırılır.

Xalqımızın inanclarına görə, torpaq bu çərşənbədə oyanır və həyat canlanır. İlaxır çərşənbədə torpaq artıq əkinə hazır olur.

Buna görə də, boz ayın sonuncu çərşənbəsi olan İlaxır çərşənbə xalqımız tərəfindən böyük coşqu ilə qeyd edilir. Hətta bəzi bölgələrdə bu çərşənbə Novruz bayramının özü qədər təntənəli keçirilir.

İlaxır çərşənbədə bir çox qədim adət-ənənələr yerinə yetirilir. Bu gün bolluq, ruzi və firavanlıq rəmzi sayılır. İnsanlar inanırlar ki, İlaxır çərşənbədə edilən dualar və diləklər qəbul olunur. Novruz şirniyyatları hazırlanır.

İlk olaraq evlər təmizlənir, köhnə əşyalar atılır. İnanca görə, bu çərşənbədə evdəki bütün çirk və tozdan təmizlənmək ruzi-bərəkətə yol açır.

Bundan başqa həyət və bağlarda da təmizlik işləri aparılar. Gül kolları, ağaclar budanır.

Su çərşənbəsində olduğu kimi, İlaxır çərşənbədə də su ilə bağlı inanclar var. İnsanlar çay kənarına gedib sudan keçir, səhər tezdən su ilə yuyunur və bu suyun onları bütün xəstəliklərdən və bəlalardan qoruyacağına inanırlar.

İlaxır çərşənbədə bayram süfrəsi açılır. Bayram xonçası qurulur, səməni qoyulur. Səməni bayram süfrəsinin ayrılmaz hissəsidir və yeni həyatın, baharın, məhsuldarlığın rəmzi sayılır. Bundan başqa, bayram süfrəsinə Novruzun atributları olan paxlava, şəkərbura, qoğal və müxtəlif rənglərə boyanmış yumurtalar qoyulur. Xonçalarda rəngli şamlar yandırılır.

İlaxır çərşənbədə insanlar həyətlərində tonqal qalayır və onun üstündən tullanaraq "ağırlığım-uğurluğum odda yansın" deyirlər. Bu, bütün pisliklərin geridə qalmasını və yeni ilin uğur gətirməsini diləmək anlamına gəlir.

Xüsusilə gənc qızlar İlaxır çərşənbədə qapı pusur. Qapı arxasında eşidilən ilk söz onların niyyətlərinin reallaşıb-reallaşmayacağını göstərir. Bundan əlavə, müxtəlif fal növləri də bu axşam yoxlanılır.

Belə ki, bu çərşənbə axşamı qız ayağının sağ başmağını tutub qapı ağzında başının üstündən atır. Başmağın pəncə hissəsi üzü üstə qapıya tərəf düşsə, deməli, həmin qız bu il nişanlanacaq.

İlaxır çərşənbədə alma yeyib toxumlarını sayırlar. On ədəd toxum dənəsini yastığın altına qoyub, yatırlar. İnanca görə həmin gecə gənc qız öz qismətini yuxuda görür.

Yumurta və karandaşlardan ibarət olan fal da bu çərşənbədə edilir. Belə ki, ağacın altına bir yumurta, iki qara və iki qırmızı qələm qoyulub arzu tutulur. Səhər həmin yumurtanın üstündə xətt əmələ gəlir. Əgər qırmızı qələmlə xətt çəkilibsə, arzu yerinə yetir, qara ilə çəkilibsə fal alınmır.

Adətə görə axır çərşənbə axşamı gec yatırlar. Yatanda isə əvvəlcədən hazırlanmış duzlu kökə yeyilir və su içilmir. Gecə yuxuda sizə içməyə kimsə su verəcək. İnanclara görə həmin su verən şəxs yuxu görənin qismətidir.

Ən məşhur fallardan biri də neçə yaşında gəlin köçəcəyini bilmək üçün ediləndir. Bunun üçün qızlar bir qaba su tökürlər. Saçlarından tel qoparıb, nişan üzüyünü saçlarına taxırlar. Niyyət tutub, üzüyü suyun üstündən keçirirlər. Üzük fırlanmağa başlayır və qabın divarlarına dəyir. Üzük neçə dəfə dəyirsə, demək, o yaşda gəlin köçəcəksiniz.

Daha çox uşaqlar və gənclər qapılara papaq atar və qoyulan şirniyyatları aralarında bölərlər.

Bu çərşənbə həm də, insanların bir araya gəldiyi, küsülülərin barışdığı bir gündür.

İlaxır çərşənbə əsrlərdir ki, Azərbaycan xalqının mədəniyyətində mühüm yer tutur. Bu bayram xalqımızın köklü inanclarını, təbiətə bağlılığını və birlik ruhunu yaşadır.

Bu çərşənbə sadəcə qədim bir adət deyil, eyni zamanda milli-mənəvi dəyərlərimizin daşıyıcısıdır. Bu çərşənbədə həyata keçirilən ənənələr Azərbaycan xalqının tarixi köklərini, təbiətə və ruzi-bərəkətə olan inancını əks etdirir./Qafqazinfo


BiG.Az
Telegramda izləyin
Xəbərlər   Baxılıb: 201   Tarix: 18 mart 2025  

Şikayətiniz varsa Whatsapp: 051 7028255

Facebookda Paylaş

Oxşar xəbərlər

.

Sahibsiz iti 5 yaşlı uşağa hücum etdi

Türkiyənin Yalova vilayətində 5 yaşlı uşağa sahibsiz it hücum edib. türk mediasına istinadən xəbər verir ki, ərzaq mağazasına gedərkən itlərin hücumuna məruz qalan uşaq ətrafdakı şəxslər tərəfindən xilas edilib. Ağır yaralı olan azyaşlı təcili tibbi yardım briqadasının köməkliyi ilə xəstəxanaya çatdırılıb

18.03.2025 248
.

Beynəlxalq axtarışa verilən futbolçu İslamı qəbul etdi

Moskvanın "Spartak" klubunun keçmiş futbolçusu Kuinsi Promes İslamı qəbul edib. Rusiya mediasına istinadla bildirir ki, Moskva klubu futbolçunun Birləşmiş Ərəb Əmirliyindən ayrıla bilmədiyi üçün müqaviləni yeniləməyib. Promes də bundan sonra İslamı qəbul etməsi barədə qərar verib. Futbolçunu

18.03.2025 172
.

İki yaşlı uşaq tapdığı silahla əkiz qardaşını GÜLLƏLƏDİ

ABŞ-da iki yaşlı uşaq silah taparaq əkiz qardaşını güllələyib. xarici mediaya istinadla bildirir ki, hadisə Corciya ştatında baş verib. Uşağın silahı necə əldə etdiyi hələlik məlum deyil. Silahla oynayarkən o, qardaşını vurub. Hadisədən sonra zərərçəkən helikopterlə xəstəxanaya aparılıb, vəziyyəti stabi

18.03.2025 247
.

Türkiyənin məşhur aparıcısı saxlanıldı

İstanbul Respublika Prokurorluğu Türkiyənin məşhur xəbər aparıcısı Ece Ünerə qarşı "məhkəmə orqanlarını açıq şəkildə təhqir etmək" və "ədalətli məhkəmə araşdırmasına təsir göstərməyə cəhd" ittihamları ilə istintaqa başlayıb. ​​​​​​. Axşam.az xəbər verir ki, Üner ifadə vermək üçü

18.03.2025 228
.

Yeşilçamın ustad aktyorunun görüntüləri paylaşıldı

Türk kinosunun unudulmaz ustad aktyoru Şevkət Altuğ Hatice Gülümser Gülhanın dəfn mərasimində görüntülənib. türk mediasına istinadən xəbər verir ki, dəfn mərasimində Yeşilçamın ustad aktyoru Şevkət Altuğu görmək istəyənlər izdiham yaradıb. İnsanlar məşhur aktyorun son halını görmək üçün sözün əsl mənasınd

18.03.2025 446
.

Küsülülərin barışdığı, qızların duzlu kökə yediyi - Çərşənbə adətləri

Azərbaycanın zəngin mədəni irsində mühüm yer tutan Novruz bayramı dörd çərşənbə axşamı ilə başlayır. Bu gün qeyd etdiyimiz İlaxır çərşənbə isə Novruz bayramından əvvəlki son çərşənbədir. Bu gün xalq arasında "Yer çərşənbəsi", "İlaxır çərşənbə" və ya "Torpaq çərşənbəsi" kim

18.03.2025 155
.

Həkim qorxusu səbəbindən dişləri tökülən şəxs 25 min funt ödəyəcək

Londonda yaşayan Macarıstan əsilli Lajos Csendes, illərlə diş həkimi fobiyası səbəbindən müalicədən yayınması nəticəsində demək olar ki, bütün dişlərini itirib. trt haber-ə istinadən xəbər verir ki, 31 yaşlı çiçəkçi hətta çörək dişlədikdə belə dişlərinin qırıldığını bildirir. Ancaq qorxusu səbəbində

17.03.2025 402
.

"Təəssüf ki, indi ağsaqqal və ağbirçəklərin cəmiyyətdə nüfuzu azalıb"-SOSİOLOQDAN AÇIQLAMA

Dövlət Statistika Komitəsinin aylıq hesabatında 2025-ci il üçün boşanmaların sayını qeyd edib. Hesabatda Ədliyyə Nazirliyinin rayon (şəhər) qeydiyyat şöbələrində 2025-ci ilin ilk ayında 1814 boşanma halları qeydə alınıb. 2024-cü ilin müvafiq ayı ilə müqayisədə əhalinin hər 100 nəfərinə boşanmaların say

18.03.2025 217
.

Qusarda vətəndaşlara VAXTI KEÇMİŞ dərmanlar verilir? - YENİLƏNİB

Qusar Rayon Mərkəzi Xəstəxanasında xəstələrə vaxtı keçmiş dərmanların verilməsi iddiası ilə bağlı sözügedən xəstəxanadan açıqlama verilib. Bu barədə -a açıqlama verən sözügedən xəstəxananın əməkdaşı bildirib ki, həmin iddialar araşdırılmayıb:. "Biz o barədə indi eşitmişik, hələ araşdırmamışıq. He

18.03.2025 191
.

TOP MP3