Dehidrasiya nədir, bunun qarşısını necə almaq olar?

Temperatur və rütubət faizinin artdığı yay aylarında digər fəsillərə nisbətən maye ehtiyacı daha yüksəkdir. Bədən istiliyini hava istiliyinə nisbətən balansda saxlamaq üçün nəfəs alıb-vermə, tərləmə və idrar ilə istiliyini ifraz edər. İnsan bədəninin təxminən 65% -i sudan ibarətdir. Yetkin bir şəxs gündəlik orta hesabla 2,5 litr maye itirir. Maye itkisinə əlavə olaraq, bədənin elektrolit balansını tənzimləyən natrium, kalsium və kalium kimi minerallar xaric olur. Normal şəraitdə bədən, maye elektrolit balansını qorumaq üçün itirdiyi maye və elektrolitləri qida və su istehlakı ilə qarşılayar. Bədəndəki mayenin ümumi miqdarının azalması susuzluq hissi ilə özünü göstərir.

BiG.AZ topic.az-a istinadən bildirir ki, maye miqdarında azalmalar artdığda ciddi sağlamlıq problemləri yarana bilər.

Dehidrasiya nədir?

Bədənin öz funksiyalarını yerinə yetirməsi üçün lazım olan mayenin qarşılanmaması vəziyyətində dehidrasiya meydana gəlir. Dehidrasiya itirilən mayenin miqdarına görə yüngül, orta, şiddətli dərəcələr olmaq üzrə təyin olunur. Şiddətli dehidrasiya, insan həyatı üçün ciddi təhlükə yaradan vacib bir sağlamlıq problemidir. Dehidrasiya dərəcəsi həm bədən simptomlarına, həm də sidik testinə, böyrək funksiyası testinə və qan testlərinə baxaraq qiymətləndirilir. Uşaqlar, körpələr, yaşlılar və xroniki xəstəliyi olanlar maye itkisinə daha çox həssasdırlar. Xüsusilə yaşlılar və körpələr susuz olduqlarını söyləyə bilmədikləri üçün daha ciddi sağlamlıq problemləri ilə üzləşə bilərlər.

Dehidrasiya simptomları

Gündəlik maye ehtiyacının az maye içən insanların sidik axını yavaşlayır və sidik yolları infeksiyaları və böyrək daşlarının inkişaf riskini artırır. Maye itkisinin artması davam etdikdə aşağı təzyiq və başgicəllənmə kimi problemlər yaranır. Şiddətli maye itkisində, nəbzin artması, böyrək çatışmazlığı, əzələ krampları və huşun itməsi müşahidə olunur. Bütün bu simptomlar qaraciyər, beyin və ürək, eləcə də böyrək kimi orqanlarda pozğunluqlara yol aça bilər.

Yüngül dehidrasiya simptomları:

Susuzluq hissi
Əzələ krampları
Baş ağrısı
Dəridə quruma
Sidikdə tünd sarı rəng və azalma
Quru və yapışqan ağız
Şiddətli dehidrasiya simptomları:
Sidikdə çətinlik və ya çox tünd sarı
Dəridə quruyur və qırışır
Yaddaşın dumanlı olması, huşsuzluq və əsəbilik
Nəbz və nəfəsdə sürətlənmə
Başgicəllənmə
Gözlərdə daralma
Ətrafa laqeydlik
Təzyiqin aşağı düşməsi

Dehidrasiyanın səbəbləri:

Gün ərzində su içməyi unutmaq və ya içməli su tapmaq kimi adi səbəblərdən itirilən bədən suyu ilə yanaşı digər səbəblərdə vardır.

Körpələrdə və uşaqlarda tez-tez rast gəlinən şiddətli ishal və qusma
İnfeksiya və ya günəş vurması səbəbindən yüksək hərarət
Həddindən artıq məşq və ya yüksək temperatur səbəbindən həddindən artıq tərləmə
Diabet kimi xroniki xəstəliklər səbəbiylə həddindən artıq idrar
Böyrəklərin su tutma qabiliyyətini itirməsinə səbəb olan xəstəliklər
Qan təzyiqi və antihistamik dərmanlar
Alkoqol istifadəsi
Marafon yarışları kimi idamn oyunları

Dehidrasiyanın müalicəsi

Dehidrasiya müalicəsinin əsas məqsədi itirilmiş maye və elektrolitləri əvəz etməkdir. Dərəcəsinə və səbəbinə görə xəstəlik müalicə olunur. Ümumiyyətlə yüngül və orta dərəcədəki dehidrasiyada su istehlakının artırılması ən uyğun həll yoludur. Artıq məşq səbəbindən itirilən maye itkisində elektrolit ehtiva edən mayelər içilə bilər. Şiddətli susuzlaşdırma vəziyyətində xəstə ən yaxın sağlamlıq müəssisəsinə aparılmalı və müalicə həkim tərəfindən edilməlidir. Xəstənin itirdiyi maye və elektrolitlər venadaxili olaraq verilir və xüsusilə həyati hallarda xəstəni xəstəxanaya gətirmək çox vacibdir.

Telegramda izləyin

instagramda izləyin