Bozdağın qoynundakı Mingəçevir trolleybusu (Fotolent)

Azərbaycanda mövcud olmuş tramvay və trolleybus sistemləri (VIII yazı)

Ötən əsrin ortalarında təməli qoyulan Mingəçevirdə böyük sənaye müəssisələri olsa da, bura daha çox energetiklər şəhəri kimi tanınıb. Əlbəttə ki, bu tam təbii idi. Keçmiş SSRİ-nin ən böyük SES-lərindən biri burada qərar tutmuşdu. Lakin şəhərdə Yol təmiri maşınları zavodu (xalq arasında rus abreviaturası olan DORMAŞ tərcih edilir), kabel zavodu, toxuculuq fabriki kimi sanballı müəssisələr də vardı. Lakin əhalinin sayına görə Mingəçevir Gəncə və Sumqayıtdan geri qalırdı. Şəhərdə nəqliyyat sistemi də inkişaf edirdi. Mingəçevir Qafqazın ən böyük enerji istehsalçısı olsa da şəhərə elektrik nəqliyyatı çox gec gəlib çıxdı.

Lent.az-ın xəbərinə görə, keçmiş SSRİ-də yalnız əhalisi yüz mindən çox olan şəhərlərdə trolleybus nəqliyyatının işə salınmasına icazə verilirdi. Lakin ittifaqın bir neçə şəhərində bu qaydadan kənara çıxıldı. Mİngəçevir də bu sırada idi. Şəhərin yüz mininci sakini dünyaya gəldikdə artıq SSRİ yox idi (2008-ci ilin siyahıyaalmasına görə şəhərin 118 000 sakini var).

Beləliklə, Azərbaycanın ən gənc trolleybus şəbəkəsi bu şəhərdə yenidənqurma zamanı işə salındı. 19 mart 1989-cu ildə sınaq hərəkətləri başladı. Trolleybuslar müntəzəm sərnişindaşıma üçün xəttə 15 apreldə çıxdı. Gənc olmasına baxmayaraq Mingəçevir trolleybus şəbəkəsi Azərbaycanda ən dəqiq elektrik nəqliyyat sisteminə çevrildi. Burada kontakt xəttinə, maşın və avadanlıqlara müntəzəm qulluq edilməsi sayəsində sistem çox gözəl işləyirdi. İlk illərdə heç bir nəqliyyat trolleybusla ayaqlaşa bilmirdi. 1992-ci ilə olan məlumata görə, şəhərdə 19 ədəd "ZİU-9" trolleybus işləyirdi.

Marşrutlar

1. Bağçılıq təsərrüfatı – Azərbaycan DRES qəsəbəsi
2. Varvara – Depo – Varvara
3. Dormaş – Depo

Cədvəldən göründüyü kimi, trolleybus xətləri sənaye zonası ilə yaşayış məntəqələrini əlaqələndirən əsas nəqliyyat olub, başqa sözlə Kürün 2 sahilini birləşdirib. Xəttin ümumi uzunluğu 2000-ci ildə 34 km idi.

Qara günlər

Azərbaycandakı bütün tramvay-trolleybus sistemləri kimi, 21-ci əsr bu şəhərdə də "buynuzlu nəqliyyat"ın tarixinə qara hərflərlə yazıldı. Müstəqillikdən sonra başlayan geriləmə ölkənin ən yaxşı işləyən trolleybus təsərrüfatını da vurdu. Bütün maşın və avadanlıqlar köhnəlmişdi. Trolleybusdan əsasən yük (o cümlədən ev quşları) daşımaq üçün istifadə edilirdi. Bakı və Sumqayıtdan sonra 2005-ci ilin dekabrında burda da trolleybuslar xətdən yığışdırıldı. 2006-cı ilin aprelində isə trolleybus nəqliyyatı bir müəssisə olaraq ləğv edildi. 17 yaşında ləğv edilən Mingəçevir trolleybusu isə tarixə Azərbaycanın gənc elektrik nəqliyyatı sistemi kimi düşdü. Trolleybuslar isə təxminən 2 il Kürün sahilindəki qarajda baxımsız vəziyyətdə qaldı, sonradan doğranaraq metaləritmə müəssisələrinə göndərildi.

Hazırda Mingəçevir trolleybusundan heç bir nişanə qalmayıb – arxiv fotolarından başqa.

Son söz yerinə

Mingəçevirdə trolleybusun ləğvi ilə Azərbaycan keçmiş SSRİ-də yerüstü elektrikli şəhər nəqliyyatını tam ləğv edən ilk ölkə oldu. Bundan sonra nəqliyyat sektoru (metrodan başqa) özəlləşdi, səssiz və ekoloji təmiz nəqliyyatın yerini əvvəlcə narahat və təhlükəli mikroavtobuslar, sonradan isə hay-küylü, bir il ərzində bərbad hala düşən avtobuslar tutdu. Fevral ayındakı qarlı havalarda vətəndaşın köməyinə çatan yenə də relsli nəqliyyat (metro) oldu.

Əziz oxucu. Sizcə energetiklər şəhərinə elektrik nəqliyyatı yaraşmırmı?

P.S. Bu layihədən olan yazıları hazırlayarkən rus mənbələrindən istifadə etdik. Rusiyada Azərbaycandakı elektrik nəqliyyatına dair kitab nəşr olunsa da, ana dilimizdə bu mövzuya dair heç bir mənbə yoxdur (Bakı tramvayı barədə bir-birinin təkrarı olan materialları çıxmaqla). Ən yeni Azərbaycan tarixini araşdıranların bu mövzuya müraciət etməsi yerinə düşər.

mənbə: lent.az

Bozdağın qoynundakı Mingəçevir trolleybusu (Fotolent)Bozdağın qoynundakı Mingəçevir trolleybusu (Fotolent)Bozdağın qoynundakı Mingəçevir trolleybusu (Fotolent)Bozdağın qoynundakı Mingəçevir trolleybusu (Fotolent)Bozdağın qoynundakı Mingəçevir trolleybusu (Fotolent)Bozdağın qoynundakı Mingəçevir trolleybusu (Fotolent)


BiG.Az
Telegramda izləyin
Maraqlı   Baxılıb: 9819   Tarix: 02 iyun 2012  

Şikayətiniz varsa Whatsapp: 051 7028255

Facebookda Paylaş

Oxşar xəbərlər

.

Elmdə maraqlı kəşf: Dünyanın yaradılışı Bibliyada yazıldığı kimidir

Dünya şöhrətli iki fizik, Paolo Bassani və Joau Maqeyho Kainatın məhz Bibliyada təsvir olunduğu kimi yaradıldığı iddiasıyla çıxış ediblər. -ın -ya istinadla verdiyi məlumata görə, alimlərin "Kainatı necə yaratmalı" adlı məqalələri ABŞ-nin nüfuzlu Kornell Universitetinin saytında dərc olunub

23.02.2025 786
.

Təmir ustası xidməti

Usta xidmeti ilə bağlı ən son xidmətləri saytında tapacaqsınız. Sıradan çıxan texnikanızı münasib qiymətə düzəltdirmək istəyirsinizsə, həmçinin peşəkar usta xidmətindən faydalanmaq fikrindəsinizsə, onda vaxt itirmədən bizə müraciət etməlisiniz. Ətrafınızda usta çox olsa da, işindən razı qalacağınız ust

11.03.2025 1788
.

Bu qız 10 ildir heç nə yemədən yaşayır - Həkimləri ŞOKDA

Avstraliyada yaşayan 24 yaşlı Enni Holland 10 ildir heç bir şey yeyə bilmir və yalnız venadaxili qəbul etdiyi qidalarla yaşayır. Hollandiyalının vəziyyətini araşdıran həkimlər ona "Otoimmün Otonomik Qanqliopatiya" diaqnozu qoyub. Xəstə bildirib ki, yemək qoxusundan ürək bulanması hiss edi

02.03.2025 754
.

Oruc tutarkən bunlara diqqət edin

Azərbaycanda Ramazan ayı başlayıb. Oruc tutan şəxsin qidalanma rejimi adi günlərdəkindən tam fərqlənir. Elə qidalanmaq lazımdır ki, həm gün boyu aclıq hiss etməyəsən, həm də iftar süfrəsi açılana qədər taqətdən düşməyəsən. "Qafqazinfo" xəbər verir ki, həm imsak, həm də iftarda yemək seçərkə

01.03.2025 685
.

Turlar.AZ - Ucuz turlar, tur paketlər

Turizm elanları saytı ilin istənilən fəslində səyahət həvəskarlarını sevindirir!. Əksər insanlar çox vaxt, xüsusən də yay vaxtı gedə biləcəkləri maraqlı yer axtarışına çıxırlar. Məkanı müəyyənləşdirdikdən sonra isə ora necə getməyi, hansı yolla biletlərin daha ucuz başa gəlməsini araşdırırlar. Səyahə

08.03.2025 287
.

Xidmetler.AZ - Təhlükəsizlik kameraları, təhlükəsizlik sistemləri

Xidmətlər təklif edən XİDMETLER.AZ- saytinda müasir dövrdə ən çox tələb olunan texniki avadanlıqlardan təhlükəsizlik kameraları haqda elanlar toplanıb. Xüsusən, həyət evi, villası və obyekti olanlar nəzarət kameralarına ehtiyac duyurlar. Ancaq son illərdə bina evlərinə təhlükəsizlik kameraları qoşduranları

25.02.2025 1221
.

İnternet sürətini belə artırmaq olar

İnternet həyatımızın ayrılmaz bir hissəsinə çevrilib. Əvvəllər sadəcə informasiya mənbəyi kimi qəbul edilən internet, bu gün təhsil, iş, əyləncə, alış-veriş və sosial münasibətlərin əsas platformasıdır. Gündəlik həyatımızda internetin rolu o qədər böyükdür ki, artıq həyatımızı internetsiz təsəvvür etmə

02.03.2025 845
.

Dünyada əhalinin artımı yavaşlayır: Nələr baş verir?

2080-ci illərdə dünya əhalisinin sayının 10,3 milyarda çatacağı və daha sonra azalmağa başlayacağı və əsrin sonunda 10,2 milyarda düşəcəyi gözlənilir. xarici KİV-ə istinadla bildirir ki, son vaxtlara qədər insan əhalisinin artımı davamlı görünür, lakin son illər fərqli mənzərə ortaya çıxıb. Bir çox ölkələri

09.03.2025 385
.

Orucun insan ruhuna və bədəninə təsiri necə izah olunur?

"Orucun əsas hikməti insanı mənəvi yetkinliyə və özünənəzarətə çatdırmaqdır. Allah Quranda buyurur ki, oruc bizə təqva qazandırmaq üçün fərz edilmişdir Bəqərə, 2:183. Bu sözləri -ə açıqlamasında ilahiyyatçı Fərid Abdullah bildirib. "Təqva mövzusu Quranın ən çox önəm verdiyi məsələlərdəndir

11.03.2025 447
.

TOP MP3