Asdım xəstələrinə təkliflər

Nəfəs darlığı, öskürək, sinədə tıxanma kimi əlamətlərlə özünü göstərən asdım; baharda polenlerin yayılmasıyla pisləşir. Uz. Dr. Füsun Soysal, asdım xəstələrinə bu təkliflərdə var:

* Avtomobil və evlərin pəncərələri bağlı saxlanılmalıdır.

* Xəstə mümkün olduğunca küçəyə çıxmamalıdır. Çölə çıxdığında polen maskası istifadə etməlidir.

* Polen mövsümündə açıq havada idman etmək doğru deyil.

* Evə gəlindiyində dərhal geyimlər dəyişdirilərək yuyunmalıdır.

* Paltarlar çöldə qurudulmamalı, evdə və avtomobildəki kondisionerlərin polen filtrləri sıx dəyişdirilməlidir.

* Polen mövsümündə toz, siqaret tüstüsü, boya qoxusu və ətirdən uzaq dayanmaq; allergiyası olan adamın şikayətlərini azaldar.

* Allergik kəslərin gözəl bahar günlərini kabusa çevirən polenler, bitkilərin kişi toxumlarıdır.

* Kiçik polenler, küləklə daşındıqlarından bitkidən kilometrlər tərəfindən uzaqdakı adamda belə allergiyaya səbəb ola bilər.

* Ağac polenleri daha çox fevral-may, ot polenleri may-iyun, yabanı ot polenleri isə yaz ortasından payıza qədər şikayətlənmələrə səbəb olar.

* Səhər saatlarında havadakı polen miqdarı ümumiyyətlə daha çoxdur.

* Yağışlı günlərdə havadakı polen miqdarı azaldığından allergiyası olan kəslər bir az rahatlayar.

Asdım xəstələrinə təkliflər
Asdım xəstələri, asdım diaqnozu qoyulduqdan sonra bütün həyatlarının dəyişəcəyini və məhdudlaşdırılacağını düşünür. Sağlam bir insanın gündəlik həyatında diqqət yetirməsi lazım olanlara asdım xəstələrinin bir az daha çox diqqət yetirməsi lazımdır.

Allergik asdım, mevsimsel xüsusiyyət də daşıyır. Payız və yazda allergiya artır, adamın allergik bünyəsinə bağlı olaraq bronxlar özünü qorumaq üçün sıxaraq və daralaraq cavab verir. Bu da nəfəs alma çətinliyini ortaya çıxarır.

Dərmanlayar sayəsində asdım xəstələri normal insanlar kimi yaşa bilir. Şikayətlərindən xilas olur. Ancaq həyat şərtlərinə diqqət yetirmək, yaxşılaşdım deyərək dərmanları həkimə soruşmadan buraxmamaq lazımdır.

Asdımın əlamətləri haqqında məlumat verən Dos. Dr. Reha Baran, bunları belə sıralayır:

Nəfəs alıb verərkən müzikal tərzdə nəfəs səsi duy/eşitmək.

Sadə bir öskürəkdən, ciddi nəfəs darlığı hücumlarına qədər dəyişən vəziyyətlərin olması.

Allergik rinit dediyimiz burun infeksiyaları, saman soyuqdəyməsi, gözlərdə yaşayarma kimi allergik şikayətlərlə birlikdə sinədə sıxılmışlıq hissi və ya öskürək.

Gecə yuxudan oyandıran öskürəklərin görülməsi.

Mühit dəyişiklikləri, məşq kimi vəziyyətlərdə öskürək, sinə sıxılmışlığı şikayətlənmələrinin ortaya çıxması.

Asdım xəstələri kortizon istifadə etməkdən qorxur

Asdım xəstələrinin xəstəlikləri mövzusunda çox yaxşı öyrədilmələri lazım olduğunu ifadə edən Dos. Dr. Reha Baran, "Xəstəliyini yaxşı bilən bir asdım xəstəsi, xəstəliyini idarə altına tutmada həkimi qədər özünə faydalı ola bilər" deyir.

Asdım xəstələri kortizon istifadə etməkdən qorxur

Asdım xəstələrinin xəstəlikləri mövzusunda çox yaxşı öyrədilmələri lazım olduğunu ifadə edən Dos. Dr. Reha Baran, "Xəstəliyini yaxşı bilən bir asdım xəstəsi, xəstəliyini idarə altına tutmada doktor/həkimi qədər özünə faydalı ola bilər" deyir.

Asdım xəstələri həyatı asanlaşdıra bilər.

Xəstəliyin müalicəsində nəfəs yoluyla çəkilən dərmanlayar, ağciyərə lokal təsir etdiyi üçün daha çox seçilir. Asdım bronxların xəstəliyi olduğundan bronxlara da ən asan nəfəs yolunu açan dərmanlayar köməyiylə ulaşılabiliyor."ılaçın içindəki kortizonun dozası aşağı olduğundan yan təsirləri az olur. Dərmanın təsiri yüksək olduğundan bu yan təsirlər/təsir edər əhəmiyyət verilməyə bilər. Əsas təsiri bronxlarda ibarət olan/yaranan şişi həll etməsiylə ortaya çıxır. Asdım xəstələrində bronxlarda çox çox şişmə olduğundan bunu yox etmək üçün kortizon verilir. Müalicədə qızıl standart budur. Əgər ibarət olan/yaranan şişi həll etməsəniz bronxlar yenə daralacaq. Xəstələrə xüsusilə kortizonları verərkən bunun yan təsirinin çox az olduğunu da söyləyirik. Spreydən çox quru toz veririk. Xəstə özünün yaratdığı bir təzyiqlə quru tozu içinə çəkir. Bəzi xəstələrin quru tozu içlərinə çəkməkdə çətinlik məcbur edildiklərini görürük bu vəziyyətdə dərmanlayar buxarla da verilə bilər."

Asdım xəstələrinin həyatı asanlaşa bilər.

Asdım xəstələrinin bronxlarında həddindən artıq həssaslıq olduğundan, gündəlik həyatlarında diqqət yetirmələri lazım olan nöqtələr və al/götürmələri lazım olan tədbirlər var. Sənayeləşməklə birlikdə xüsusilə də kişilər astımdan daha çox təsirlənə bilir, çünki bu mühitlərdə kişilər daha çox işlə/çalışır. Ancaq qadınlarda siqaret çəkmə nisbətlərinin artması, sənayeləşmədən müstəqil olaraq asdım xəstəsi qadınların da sayının artmasına gətirib çıxarır.

Allergiya testi etdirərək özlərinə nələrin allergiya etdiyini öyrənmələri lazımdır.

Ev tozlarından uzaq qalınması üçün təsirli təmizlik edilməsi şərt.

Otağının xalça örtülməməsi əhəmiyyətli.

Çarşafları nizamlı aralıq/dekabrlarla 40 dərəcədə yumaq lazım.

Otağı nizamlı olaraq və çox yaxşı ventilyasiyalı.

Evdə çərçivələrin və əşyaların tozlarının tez-tez alınması lazımlı.

Astımlılara xüsusi toz tutmayan çarşaf komanda/dəstələrinin istifadə edilməsində fayda var.

Otaqda çiçək saxlamaq təhlükəli.

Payız yazda polenler çox olduğundan çöldə çox gəzilməməli.

Çox soyuq havada çöldə olmaqdan qaçınılmalı. Havanın birbaşa ciyərə çəkilməsi bronxların daralmasına niyə/səbəb ola bilər.

Kilo alınmaması, rahat nəfəs alıb verməkdə əhəmiyyət daşıyır.

Üzmə ağciyər tutumunu artıracağından çox faydalı.