Möhtəşəm GÖRÜNTÜLƏR - Yerin qitələri 1,8 milyard il ərzində belə dəyişib
Alimlər ilk dəfə olaraq Yer səthindəki süxurların məlumatlarından istifadə edərək son 1,8 milyard il ərzində planetin tektonik təkamülünü yenidən qura biliblər.
BAKU.WS xəbər verir ki, Çinin Okean Universitetinin alimlərinin araşdırması Geoscience Frontiers jurnalında dərc olunub.
Burada planetin tarixinin son 40%-i ərzində qitələrin hərəkətini əks etdirən animasiya hazırlanıb. Söhbət Yerin tektonik keçmişinin xəritəsi qitələrin gözəl "rəqsini" göstərir.
Hər şey müasir dünya xəritəsindən başlayır. Hindistan daha sonra sürətlə cənuba, ardınca Cənub-Şərqi Asiyanın bəzi hissələrinə doğru hərəkət edərək, Cənubi Yarımkürədə qədim Qondvanaland qitəsini meydana gətirir.
Təxminən 200 milyon il əvvəl dinozavrlar Yer kürəsini gəzəndə Qondvana Şimali Amerika, Avropa və Şimali Asiya ilə birləşərək super qitə Pangea yaradıb. Pangea və Qondvana özləri də daha köhnə lövhələrdən ibarətdir. Yenidənqurma daha sonra təxminən 1,35 milyard il əvvəl daha qədim superkontinent Nunadan əmələ gələn köhnə superqitə Rodiniyanı ortaya qoyur.
Yer plitələrin tektonikliyinə görə unikal bir planetdir. Onun səthi bir-biri ilə qarşılıqlı əlaqədə olan, dağlar və ya okeanlar yaradan fraqmentlərə (plitələrə) bölünür. Tektonika zəlzələlərə və vulkan püskürmələrinə səbəb olmaqla yanaşı, Yerin dərinliklərindən qayaları qaldırır. Bu proses fosfor və molibden kimi həyat üçün lazım olan elementləri səthə çıxarır.
Planetin tektonik tarixinin xəritələşdirilməsi Yerin rəqəmsal modelini yaratmağa kömək edəcək ki, bu da iqlim və atmosferdə oksigenin təkamülü ilə bağlı fərziyyələri sınaqdan keçirməyə imkan verəcək. Tektonik hərəkətlərin yenidən qurulması plitə tektonikasının atmosfer kimyası ilə necə əlaqəli olduğunu, mis və kobalt kimi filiz yataqlarının əmələ gəlməsini və köhnə metal daşıyan süxurların harada tapıla biləcəyini aşkar etməyə kömək edəcəkdir.
Yerin keçmişini modelləşdirmək həm də qida maddələrinin həyat üçün necə mövcud olduğunu anlamağa kömək edir.
BiG.Az
Telegramda izləyin
Xəbərlər Baxılıb: 1060 Tarix: 09 sentyabr 2024
Şikayətiniz varsa Whatsapp: 077 7125666
Facebookda Paylaş
Moldovanın sabiq prezidenti "5+2" formatının pozulduğunu açıqladı
Moldovanın sabiq prezidenti Vladimir Voronin Kişinyovu Dnestryanı ilə "5+2" formatında aparılan danışıqları pozmaqda ittiham edib. xarici mediaya istinadən xəbər verir ki, bu barədə RİA Novosti xəbər agentliyi məlumat yayıb. Məlumata görə, Voronin bu fikirləri müxalifət Kommunist Partiyasını
11:48 79 "Gənclər apteklərdən narkotik maddə alıb çəkir" - Yenilənib
"Gənclər nəinki siqaret, həm də apteklərdən narkotik maddə alıb çəkir". "Qafqazinfo" xəbər verir ki, bunu deputat Eldar İbrahimov Milli Məclisin Aqrar siyasət, İqtisadi siyasət, sənaye və sahibkarlıq, Əmək və sosial siyasət komitələrinin bu gün keçirilən birgə iclasında müzakirəy
16.12.2025 497 Sevda dayələrə etibar etmir
"Övladlarıma anam, qayınanam baxır. Dayəmiz bir il yarımdır yoxdur. Artıq istəmirik də. Evdə olan günü vaxtıı uşaqlara sərf edirəm. Bu, həm onlar, həm mənim üçün yaxşıdır". Axşam.az xəbər verir ki, bu sözləri müğənni Sevda Yahyayeva "Qonaqcanlı" verilişində deyib. Sənətçi övladların
16.12.2025 562 Bu obyektin fəaliyyəti dayandırıldı - Video
Fövqəladə Hallar Nazirliyinin Dövlət Yanğın Nəzarəti Xidməti səlahiyyətləri daxilində ölkə ərazisində yanğın təhlükəsizliyinin təmin edilməsi məqsədilə zəruri tədbirlərin görülməsini davam etdirir. xəbər verir ki, bu barədə FHN məlumat yayıb. Bildirilib ki, bu çərçivədə, Dövlət Yanğın Nəzarəti Xidmət
11:35 126 Yaşar Nurinin qızı tənqidlərə cavab verdi - Video
Mərhum Xalq artisti Yaşar Nurinin qızı Ülkər Yaşarqızı bacısı vəfat edəndən bir neçə gün sonra efirə çıxmasına görə tənqid olunub. Axşam.az xəbər verir ki, Ülkər efirdə və sosial şəbəkədə onu tənqid edənlərə cavab verib. "Sözüm efirdə olan insanlaradır. Boş və çox danışırlar. Niyə həmişə mən hədə
12:25 47 Bu şəxslər cəzadan tam azad olunacaqlar
Ağır və xüsusilə ağır cinayətlərə görə məhkum olunlar istisna ilə, Vətən müharibəsində və antiterror əməliyyatında iştirak etmiş şəxslər və onların yaxın qohumları cəzalarından tam azad ediləcək. xəbər verir ki, bu, Milli Məclisin Hüquq siyasəti və dövlət quruculuğu komitəsinin bu gün keçirilən iclasınd
16.12.2025 361 Ana və iki övladı yanıb öldü, ata sağ qaldı
Rusiyanın Voloqda vilayətində yanğın zamanı 3 nəfər ölüb. yerli mediaya istinadla bildirir ki, hadisə dekabrın 16-na keçən gecə Kıçmenqski Qorodok qəsəbəsində baş verib. İlkin məlumatlara görə, alov qısa müddətdə bütün evi bürüyüb. Bələdiyyə dairəsinin rəhbəri Andrey Andrinoviçin bildirdiyinə görə, yanğı
16.12.2025 322 "Ana Ermənistan" liderindən ittiham: Hakimiyyət AB-dən seçki dəstəyi istəyir
Ermənistan hakimiyyətinin müxalifətdəki "Ana Ermənistan" partiyasının lideri Andranik Tevanyanın sözlərinə görə, Avropa İttifaqının (AB) 2026-cı il parlament seçkiləri ərəfəsində Ermənistan hökumətini dəstəkləmək üçün atdığı addımlar Moldova ssenarisinin təkrarı və respublikanın daxili işlərin
11:18 96 Niyə stress saç tökülməsinə səbəb olur və nə etmək lazımdır?
Gözəl və sağlam saçlar insan orqanizmində daxili sistemlərin balansda olmasının göstəricisidir. Çox vaxt saçların vəziyyəti sağlamlıqla bağlı problemlər haqqında digər orqanlardan daha tez siqnal verir. Erkən yaşda saçları ağaran məşhur qadınların nümunəsi saçlara qulluq mövzusunu təkcə gündəlik söhbətləri
16.12.2025 274 
