9 ayın möcüzəsi

1-TRİMESTR

Hamiləliyin 1-2-ci həftəsi.

- Mayalanma baş verir.
- Mayalanmış yumurtahüceyrə 3 sutka uşaqlıq boşluğuna doğru irəliləyir.
- Uşaqlıq boşluğunda keçən növbəti 3 sutkadan sonra rüşeym implantasiya edir.
- Rüşeym xüsusi hormon-xorionqonadotropin (XQ) hazırlayır.
- Rüşeymdənkənar üzvlər-xorion, amnion, sarı cisim kisəsi inkişaf edir.

Hamiləliyin 3-4-cü həftəsi.

- Embrionun 21-ci günü formalaşmış ürək artıq döyünməyə başlayır.
- Yumurtahüceyrə və spermatozoidlərə başlanğıc verən hüceyrələr əmələ gəlir.
- Gələcək körpənin başı formalaşır.
- Qaraciyər, mədəaltı vəzinin rüşeymi əmələ gəlir.
- Yuxarı tənəffüs yolları-qırtlaq və traxeyanın mayası qoyulur.
- Əl və ayaqların mayası formalaşır.
- Beyin və onurğa sütunu formalaşır.
- Embrionda göz yarıqları əmələ gəlir.
- Embrion 4 mm ölçüdə olur və formasına görə qulaq seyvanına bənzəyir.
Hamiləliyin 5-6-cı həftəsi.
- Embrion 7-11 mm uzunluqdadır.
- Nazik bağırsaq, döş sümüyü və oynaqlar formalaşır.
- Gözlər, burun, alt və üst çənə əmələ gəlir.
- Timus-çəngələbənzər vəzi artıq vardır.
- Ürək artıq 4 hissədən ibarətdir.
- Əllərdə və ayaqlarda barmaqlar formalaşır.
- Baş beynin və sinir sisteminin intensiv inkişafı ilə əlaqədar olaraq reflektor aktivlik artır.
- Gözlər, qulaqlar görünməyə başlayır, ağciyər, mədə və qaraciyər formalaşır

Hamiləliyin 7-8-ci həftəsi.

-Embrion 12.5 mm ölçüdədir, çəkisi isə cəmi 1 q-dır.
-Beyincik formalaşır və böyrəküstü vəzinin beyin maddəsinin mayası qoyulur.
-Tam formalaşmamasına baxmayaraq dölün bədəninin vacib hissələri təyin edilir.
-Gözlər, qulaqlar, əl və ayaqlar artıq yaxşı görünməyə başlayır.
-Dölün əzələ və skeletinin formalaşması davam edir.
-Beyin differensasiyaya uğrayır, sinir sistemi daha da mürəkkəbləşir
Hamiləliyin 9-10-cu həftəsi.

- Əl və ayaq barmaqlarında artıq dırnaqlar da təyin edilir, əzələ və bağ aparatının inkişafı davam edir.
- Üzün quruluşu təkmilləşmişdir, gözlərin inkişafı sona çatmışdır.
- Beyin yarımkürələri artıq formalaşmışdır.
- Gözün buynuz qişasının formalaşması isə hələ də davam edir.
- Ana hiss etməsə də embrion artıq hərəkətə başlayıb, lakin beyincik hələ yetişmədiyindən bu hərəkətlər xaotikdir.

Hamiləliyin 11-12-ci həftəsi.

- Döl 13-15 mm uzunluqdadır.
- Ürək, qaraciyər, böyrək, immun və endokrin sistemin formalaşması hələ də davam edir.
- Körpədə udma aktı meydana gəlir, böyrəklər sidik əmələ gətirir və onu dölyanı mayeyə ifraz edir, sümük daxilində qan əmələ gəlir.
- Formalaşmış əzələlər dölün hərəkətinə təkan verir.
- Artıq bu dövrdə körpənin cinsiyyətini təyin etmək mümkündür.

2-TRİMESTR

Hamiləliyin 13-14-cü həftəsi.

- Ürək sutkada 23 litr qan vurur.
- Baş, əllər, ayaqlar formalaşmış vəziyyətdədir və kiçik insanı xatırladır.
- Dölün dərisi nazik və şəffafdır.
- Baş tüklənməyə başlayır.
- Döl daha da aktiv hərəkətlər icra edir.

Hamiləliyin 15-16-cı həftəsi.

- Plasentanın formalaşması başa çatmışdır.
- Dölün dərisi çəhrayıdır, qulaqları yaxşı görünür.
- Dölün üzü və bədənin digər hissələri aydın şəkildə ayırd edilir.
- Döl gözlərini qırpa, ağzını aça və əllərini bükə bilir.
- Dölün bətndə aktiv hərəkəti davam edir

Hamiləliyin 17-18-ci həftəsi.

- Bütün orqanlar formalaşıb və böyüməyə davam edirlər.
- İmmun sistemin formalaşması başa çatmışdır, interferon və immunoqlobulinlər sintez edilir.
- Dölün dərisində qoruyucu təbəqə əmələ gəlmişdir.
- Falanqalarda naxışlar formalaşır və sonralar barmaq izlərinin fərdiliyini təmin edir.

- Tənəffüs hərəkətləri meydana gəlsə də, onlar ağciyər tənəffüsü üçün yetərli deyillər.
- Bu vaxtdan etibarən ana dölün tərpənişini hiss edir.
- Dölün uzunluğu 20.5 sm, çəkisi isə 200q-dır

Hamiləliyin 19-20-ci həftəsi.

- Başın və bədənin müəyyən nahiyələrində tüklər vardır. Bu tüklər lanuqo adlanır.
- Döl barmaqlarını əmir və daha da hərəkətlidir.
- Daimi dişlərin mayası qoyulur.
- Bu mərhələdə baş beynin sürətli inkişafı gedir.
- Stetoskop vasitəsilə ürəkdöyünmələr yaxşı eşidilir.
- Böyrəklərin işləməsi davam edir.
- Dölün çəkisi 230-290 q-dır, lakin bu müddətdə körpənin dünyaya gəlməsi baş verərsə, onun yaşama ehtimalı çox azdır.

Hamiləliyin 21-22-ci həftəsi.

- Qulaq sümükləri formalaşır və səskeçirmə qabiliyyəti meydana çıxır.
- Körpə ananın nəfəsini, səsini və ürəkdöyünməsini eşidir.
- Bu period, dölün çəkisinin artmasının ən intensiv dövrü hesab olunur.
- Ağciyərlər o səviyyədə formalaşır ki, artıq döl bətnxarici mühitdə, intensiv terapiya nəzarəti altında yaşaya bilər.
- Dölün uzunluğu 30 sm, çəkisi 350-400 q-dır

3-TRİMESTR.

Hamiləliyin 23-24-cü həftəsi.

- Bağırsaqlarda ilk nəcis-mekoniy əmələ gəlib.
- Döl nəinki xarici, o cümlədən uşaqlıqdaxili səslərə də həssasdır.
- Reflektor hərəkətlər aktivləşir, bədənin ümumi hərəkəti isə güclənir.
- Ağciyərlərdə surfaktant hazırlanır, alveolları bürüyür.
- Döl artıq yata və oyana bilir.
- Dəri qırmızılaşır, qırışıqlarla və tüklərlə zənginləşir.
- Bu dövrdə doğulan hər 10 körpədən 8-i intensiv terapiya nəzarəti altında yaşama qabiliyyətinə malik

Hamiləliyin 25-26-cı həftəsi.
- Dölün hipofizi artıq adrenokortikotrop hormonu sintez edir.
- Dərialtında piy toxuması toplanmağa davam edir.
- Ağız və dodaqlar daha da həssas olurlar.
- Gözlər yarımaçıq vəziyyət alır və işığı qəbul edə bilir.
- Dölün çəkisi 700-750 q-dır.
- Bu dövrdə doğulan hər 10 körpədən 9-u yaşayır

Hamiləliyin 27-28-ci həftəsi.

- Ağciyərlər artıq adi hava ilə tənəffüs edə bilərlər.
- Körpə gözlərini yumub-açır, barmaqlarını əmir, xarici səslərə cavab reaksiyası verir, hətta gülümsəyir və ağlayır.
- MSS-i tərəfindən ritmik tənəffüs və bədən temperaturunun tənzimi nəzarət altında olur.
- Dölün boyu 35 sm, çəkisi 1000 q-dır.
- Bu dövrdə doğulan uşaqların demək olar ki hamısı yaşama qabiliyyətli olurlar

Hamiləliyin 35-36-cı həftəsi.

- Qulaq seyvanları bükülmüş vəziyyət alır.
- Ağciyərlər formalaşır.
- Tutma refleksi meydana çıxır.
- Körpə işıq mənbəyinə reaksiya verir.
- Doğulan uşaqlar yaşama qabiliyyətli olurlar, çəkiləri 2100-2700 q, boyu isə 44-45 sm-dir
Hamiləliyin 37-38-ci həftəsi.

- Uşağın tam boy ölçüləri 45-50 sm-dir.
- Çəki normada 2.7-4 kq-dır.
- Doğulma anına qədər körpədə yaşama üçün əhəmiyyət kəsb edən 70-dən çox avtomatik reflektor hərəkətlər aşkar edilir.
- Dərialtı piy qatının miqdarı lazımi qədərdir və o, istiliyi saxlamağa qadirdir.
- Döl artıq kifayət qədər formalaşmışdır.

Hamiləliyin 39-40-cı həftəsi.