Başımızda gəzdirdiyimiz SUPERKOMPÜTER – Beyin haqqında 26 fakt

Kəllə sümüyünün içərisindəki təxminən 1,3 kq-lıq "superkompüter" eyni vaxtda ağlagəlməz funksiyalar yerinə yetirir.

Beynimiz barədə nə qədər bilirik?

Lent.az xarici KİV-ə istinadən mütəxəssislərin araşdırması nəticəsində ortaya çıxan insan beyni haqqında 26 faktı təqdim edir:
1. Beyində təxminən 80-100 milyard neyron (sinir hüceyrələri) var.

2. Sol yarımkürədə sağ yarımkürəyə nisbətən demək olar ki, 200 milyon daha çox neyron var.

3. Neyronların ölçüləri 4-dən 100 mkm eninə qədər dəyişir. Bunun nə qədər kiçik olduğuna diqqət edək: Ətrafı təxminən 500 mikrondur, yəni 100-dən çox ən kiçik neyron onun içərisinə sığa bilər.
4. Kiçik ölçüsünə baxmayaraq, alimlər tək bir neyronun fəaliyyətini ölçə bilirlər. "Fərdi bölmələrin qeydiyyatı" adlanan proses tez-tez "epilepsiya" diaqnozunu aydınlaşdırmaq üçün istifadə olunur.

5. Beyindəki cins fərqləri mübahisəlidir, lakin 2014-cü ildə "Neuroscience" jurnalında dərc edilən araşdırmaya görə, qadınların beynində daha çox boz maddə var.

6. Boz maddənin daha çox faizi humanitar düşüncə tərzinə malik insanlarda ola bilər.

7. Tədqiqatlar göstərir ki, müntəzəm idman hipokampusun içərisində boz maddənin artmasına səbəb ola bilər.

8. Beynimizin 40%-ni təşkil edən boz hüceyrələr yalnız öldükdən sonra boz olur.

9. Canlı insanın beyni daha çəhrayı rəngə malikdir.

10. Kişilərdə daha az boz maddə, daha çox ağ və onurğa beyni mayesi var.

11. Beynin qalan 60%-ni təşkil edən ağ maddə öz rəngini elektrik impulslarının yayılma sürətini artıran mielindən alır.

12. Yağ ürəyə zərər verə bilər, lakin beyin üçün faydalıdır. Beynin yarıdan çoxu yağdan, o cümlədən miyelindən ibarətdir.

13. Təxminən 1,3 kq çəki ilə beyin bədən çəkisinin yalnız 2-3%-ni təşkil edir, lakin orqanizmin oksigeninin 20%-ni və qlükozasının 15-20%-ni istehlak edir.

14. Beyin inanılmaz miqdarda enerji istehsal edir. Yuxuda olarkən beynin enerjisi 25 vattlıq bir lampanı yandıra bilər.

15. Beynin ölçüləri insanın zehni qabiliyyətlərinə təsir etmir. Beləliklə, məsələn, Albert Eynşteynin beyni 1,2 kq ağırlığında idi ki, bu da insan beyninin orta ölçüsündən bir qədər azdır.
16. Hər bir insanın beynində olan aksonlar (neyritlər, sinir impulslarının hüceyrə gövdəsindən innervasiya olunmuş orqanlara keçdiyi) uzunluğu təqribən 161.000 km ola bilər və Yeri 4 dəfə əhatə edə bilir.

17. Beyində ağrı reseptorları yoxdur. Buna görə də, neyrocərrahlar ayıq olan insanın beyninə toxunsa və ya kəssə ağrı hiss olunmaz.

18. "Beynimizin 10%-dən istifadə edirik" mifinə inanmayın. Beynimizin demək olar ki, 100%-dən istifadə edirik.

19. Beyin toxuması – bu, çox vacibdir. Beynimizdəki qırışlar, sözdə qıvrımlar beynin səthini artırır, yaddaş və düşüncə üçün cavabdeh olan daha çox neyron ehtiva edir.

20. Daha çox qıvrım istəyirsiniz? Meditasiya etməyə çalışın. İnsanın daxili aləmini tanıması prosesi konsentrasiya, introspeksiya və emosional nəzarət üçün cavabdeh olan beyin bölgəsindəki qıvrımların sayının artması ilə sıx bağlıdır.

21. Əsnəyərkən beyni soyudur. Yuxusuzluq isə əksinə, beyində hərarəti artırır.

22. Bəzi ekspertlər bir insanın gündə 70.000 düşüncəsi olduğunu iddia edirlər.

23. Beyindəki məlumatlar müxtəlif növ neyronlardan saatda 1,5 km-dən 440 km-ə qədər müxtəlif sürətlə keçir (dünyanın ən sürətli avtomobilinin sürəti ilə müqayisə olunur).

24. Beynimiz 13 millisaniyə kimi mürəkkəb görüntüləri (məsələn, pik saatlarda metro platforması kimi) skan edə və emal edə bilir. Bir göz qırpmağın bir neçə yüz millisaniyə çəkdiyini nəzərə alsaq, bu olduqca sürətlidir.

25. Hələ 15 il əvvəl alimlər beynin insan həyatının ilk illərində formalaşdığına inanırdılar. Lakin son araşdırmalar göstərdi ki, yeniyetmələr beyində, xüsusən də sosial qərarların qəbulu, impulsların idarə edilməsi və emosional emaldan məsul olan prefrontal korteks və limbik sistemdə kritik dəyişikliklərə məruz qalırlar.

26. Beynin inkişafında gecikmə tamamilə normaldır. Təbii ki, qanuni olaraq 18 yaşında yetkin olursunuz, lakin nevroloqların fikrincə, beyin inkişafı 25 yaşa qədər davam edir.

Telegramda izləyin

instagramda izləyin