Məscidlərimizin tarixindən – "Zərrabi" məscidi (Gəncə) (Fotolar)

Bu ziyarətgah şəhərin qədim məhəllələrindən biri olan Zərrabi küçəsində yerləşir.

Zərrabi adı xalq sənətkarlığı ilə bağlıdır. Ümumilikdə, Zərrabı sözü vahid leksik məxrəcdə qəbul olunub, işlənməsi faktının özü bir daha sübut edir ki, peşə ilə əlaqədar yaranan bu söz, bu və ya digər xarici dildən deyil, zərgərliklə məşğul olan türkdilli xalqların danışığından götürülmüşdür.

"Zərrabi" məscidi orta əsr abidələrindən sayılır. Məscidin binası iki günbəzlidir, eyvanlı və dar ovşarlı məscidlər tipində inşa olunub. "Zərrabi" məscidi 8 sot torpaq sahəsində tikilib. Ziyarətgahın binasını üç hissəyə ayırırlar.

Birinci böyük ibadət zalı. Bu otağın sahəsi 70 kvadratmetrdir. Bundan başqa, uzunluğu 25 metr, eni 3 metr olan eyvan və sahəsi 30 kvadratmetr olan kiçik otaqdan var. Məlumata görə, ibadət otağında yer olmayanda möminlər eyvandan da istifadə edirlərmiş.

Məscid XIX əsrdə inşa edilib. Tədqiqatçı Fərrux Əhmədov bu memarlıq abidəsinin inşası ilə əlaqədar göstərir ki, məscid Zərrabi məhəlləsinin ağsaqqallarından Hacı Qəzənfər Kərbalayi Ağa oğlu, Məşədi Qasım Hacı Əhmədli, Əli bəy Hacıəlibəyov, Kərbalayi Sur Abdulla oğlu və başqalarının yaxından iştirakı ilə məhəllə camaatının hesabına tikilmiş, keçmiş adını yaşadan yeni məsciddir.

Zərrabi küçəsinin sakinləri məhz bu məsciddə ibadət edirlərmiş. Məlumata görə, 1804-cü ilin mayında Zərrabidə 39 ev, 213 nəfər (106 kişi, 107 qadın) var idi. 1916-cı ildə buradakı ailələrin sayı 783 nəfərə çatmışdı və onlar tanınmış yerli sənətkarlar idi. Zərrabi məscidi 1139-cu ilin zəlzələsinə kimi köhnə Gəncədə mövcud olub. Ötən əsrlərdən qalan qiymətli memarlıq yadigarının hər bir kərpici indi xalqın keçmişindən xəbər verir.

"Zərrabi" məscidi tikildikdən sonra təxminən 50-60 il məscid kimi istifadə edilib. Sonradan isə bu tikili müxtəlif məqsədlərə xidmət edib. Ötən əsrin 70-ci illərində "Zərrabi" məscidi mədəniyyət ocağına çevrilib.

"Nizami Poeziya Teatrı" adı ilə fəaliyyətə başlayan "Zərrabi" məscidi hazırda da C.Cabbarlı adına Gəncə Dövlət Teatrının açıq hava səhnəsi kimi fəaliyyət göstərir. Həmçinin şəhər Mərkəzləşdirilmiş Kitabxana Sisteminin bir filialı da burada yerləşir.

mənbə: gun.az

Telegramda izləyin

instagramda izləyin