Bir əsrlik sirr açıldı: 1918-ci ilin "ispan qripi" virusu haqqında nə tapıldı?
Alimlər XX əsrin ən ölümcül pandemiyasına səbəb olmuş 1918-ci il qrip virusunun genetik sirrini nəhayət ki, aça biliblər.
Qaynarinfo xəbər verir ki, İsveçrənin Bazel və Sürix universitetlərindən olan tədqiqatçılar bu tarixi virusun genomunu deşifrə edərək onun insanlara necə uyğunlaşdığını və yayılma mexanizmini izah edən mühüm kəşf ediblər.
20-100 milyon insanın həyatına son qoyub
1918–1920-ci illərdə baş verən və "ispan qripi" kimi tanınan pandemiya dünyada 20 milyondan 100 milyonadək insanın ölümünə səbəb olub. Lakin bu virusun necə dəyişdiyi və insanlara necə uyğunlaşdığı illər boyu qaranlıq qalıb.
"The Daily Galaxy" nəşrinin yazdığına görə, paleogenetik Verena Şünemannın rəhbərlik etdiyi araşdırma bu sahədə dönüş nöqtəsi hesab olunur. Tədqiqatçılar virusun RNT-sini Sürix Universitetinin Təkamül Təbabəti İnstitutunda qorunub saxlanılan, formallinlə mühafizə olunmuş toxumadan çıxarıblar. Məlum olub ki, virus pandemiyanın əvvəllərindən etibarən insan orqanizminə uyğunlaşmaq üçün mühüm genetik dəyişikliklərə sahib imiş.
Üç əsas mutasiya aşkarlandı
Araşdırma zamanı 1918-ci ilə aid İsveçrə ştamında üç əsas mutasiya müəyyən olunub. Verena Şünemann bildirib:
"Bu, 1918–1920-ci illərdə İsveçrədə yayılmış pandemiya virusunun genetik koduna ilk dəfə tam çıxış əldə etdiyimiz haldır. Bu da Avropada pandemiyanın ilk mərhələsində virusun necə adaptasiya olunduğunu anlamağa imkan verir".
Bu mutasiyalardan ikisi insanın immun sisteminin vacib antivirus mexanizminə qarşı virusun daha davamlı olmasını təmin edib. Normalda bu mexanizm heyvandan insana keçən virusları əngəlləyir. Üçüncü mutasiya isə virusun membranında yerləşən bir zülalı dəyişərək onun insan hüceyrələrindəki reseptorlara daha möhkəm bağlanmasına səbəb olub.
Qədim RNT-nin araşdırılmasında inqilabi metod
Qrip virusları sabit DNT deyil, parçalanmağa daha meyilli olan RNT ilə məlumat daşıyır. Bu səbəbdən qədim qrip viruslarının RNT-sini uzun illər boyunca öyrənmək çox çətin olub. Sürix Universitetindən tədqiqatın əsas müəllifi Kristian Urban deyib:
"Qədim RNT yalnız çox xüsusi şəraitdə uzun müddət qorunub qala bilir. Bu səbəbdən biz, konservləşdirilmiş toxumalardan qədim RNT fraqmentlərini mümkün qədər effektiv şəkildə çıxarmağa imkan verən yeni metod hazırladıq".
Bu inqilabi texnologiya sayəsində alimlər təkcə "ispan qripi" deyil, gələcəkdə başqa tarixi virusları da daha dəqiq öyrənmək imkanı əldə edəcəklər.
BiG.Az
Telegramda izləyin
Xəbərlər Baxılıb: 918 Tarix: 01 avqust 2025
Şikayətiniz varsa Whatsapp: 077 7125666
Facebookda Paylaş
Rusiya bu gecə Ukraynaya son dövrlərin ən genişmiqyaslı hücumunu həyata keçirib
Rusiya Silahlı Qüvvələri bu gecə Ukraynaya son dövrlərin ən genişmiqyaslı hücumlarından birini həyata keçirib. "Report" xəbər verir ki, bu barədə Ukrayna Prezidenti Volodimir Zelenski sosial şəbəkələrdə bildirib. Onun sözlərinə görə, 450-dən çox zərbə dron və təxminən 30 müxtəlif növ raketlərl
13.12.2025 158 Cari ildə iki milyard sərnişin, 217.9 milyon ton yük daşınıb
2025-ci ilin yanvar-noyabr ayları ərzində yükdaşımaları əvvəlki ilin eyni dövrü ilə müqayisədə 2 faiz, sərnişindaşımaları isə 5.6 faiz artıb. Hesabat dövründə nəqliyyat sektorunda fəaliyyət göstərən təsərrüfat subyektləri tərəfindən ümumilikdə 217.9 milyon ton yük daşınıb. rəsmi statistikaya istinadə
13.12.2025 123 Sabah Bakıya sulu qar yağacaq
Bakıda və Abşeron yarımadasında dekabrın14-ü günün birinci yarısında hava şəraitinin arabir yağıntılı olacağı gözlənilir. Bu barədə -a Milli Hidrometeorologiya Xidmətindən məlumat verilib. Gecə və səhər bəzi şəhərətrafı ərazilərdə qısa müddətə yağışın sulu qarla qarışıq yağacağı ehtimalı var. Havanı
13.12.2025 277 Zelenski: Belarus həbsdə olan beş Ukrayna vətəndaşını azad edib
Belarus Ukraynanın beş vətəndaşını azad edib. "Report" xəbər verir ki, bu barədə Ukrayna Prezidenti Volodimir Zelenski sosial şəbəkədə bildirib. "Müdafiə Nazirliyinin Baş Kəşfiyyat İdarəsinin rəhbəri Kirill Budanov Belarusda olan mülki şəxslərin azad edilməsi üçün xüsusi tədbirin hazırlanmas
13.12.2025 100 Səidə Haqverdiyeva vəzifədən azad olundu
Azərbaycan Dövlət Kukla Teatrında kadr dəyişikliyi baş verib. xəbər verir ki, teatrın quruluşçu rejissoru Səidə Haqverdiyeva tutduğu vəzifədən ayrılıb. O, bu barədə özü məlumat verib. Bildirilib ki, S.Haqverdiyeva işdən öz ərizəsi əsasında azad olunub
13.12.2025 175 Məşhur serialda "Tərəkəmə" oynadılar - Video
Məşhur türk serialı "Veliaht"ın 13-cü bölümündə "Tərəkəmə" səsləndirilib. "Qafqazinfo" xəbər verir ki, bu, sosial şəbəkələrdə azərbaycanlılar tərəfindən maraqla qarşılanıb. Belə ki, həmin səhnədə ekran işinin əsas obrazlarından olan və serialda qardaş kimi təqdim edilə
13.12.2025 230 Ərdoğan Putinlə görüşündən danışdı: "Dedi ki, sözümə əməl edəcəyəm"
"Putinlə ikitərəfli münasibətlər, Ukraynadakı müharibə və regional məsələlər barədə fikir mübadiləsi apardıq". "Haber Global"a istinadən xəbər verir ki, bunu Türkiyə Prezidenti Rəcəb Tayyib Ərdoğan deyib. Türkiyə lideri Aşqabadda keçirilən Beynəlxalq sülh və təhlükəsizlik forumunda
13.12.2025 168 Doğum sayı azalıb
2025-ci ilin on ayı ərzində ölkədə 80 802 doğulan körpə doğumu, 49 846 isə ölüm halı qeydə alınıb. Axşam.az xəbər verir ki, bu barədə Dövlət Statistika Komitəsinin aylıq hesabatında qeyd olunub. Ötən ilin müvafiq dövrü ilə müqayisədə əhalinin hər 100 nəfərinə doğum halı azalaraq 10,1-dən 9,5-ə düşüb
13.12.2025 122 DİM: "Bəzi abituriyentlərin cavabları şübhə yaratdığı üçün elan edilməyib"
Dövlət İmtahan Mərkəzi (DİM) köməkçi vasitələrlə qəbul imtahanına daxil olan abituriyentlər məsələsinə münasibət bildirib. xəbər verir ki, bu barədə DİM məlumat yayıb. Bildirilib ki, həmin abituriyentlərin cavabları DİM-in imtahan nəticələrinin emalı ilə bağlı xüsusi yoxlama alqoritmlərinə əsasən şübh
13.12.2025 137 
