"Novıye İzvestiya": Xocalı faciəsi qurbanları 30 ildir günahkarların cəzalandırılmasını gözləyir

"Qanlı" 20-ci əsrin tarixində çox kədərli səhifələr olub. İki dünya müharibəsi, yüzlərlə lokal münaqişələr, Holokost, Qolodomor, inqilablar... Amma 1992-ci il fevralın 26-da Azərbaycanın Xocalı şəhərində dinc əhalinin kütləvi şəkildə qətlə yetirilməsi insanlığa qarşı cinayətlər siyahısında xüsusi yer tutur.

Bu barədə Rusiyanın "Novıye İzvestiya" saytında Xocalı faciəsinə həsr olunmuş məqalədə deyilir.

Fevralın 25-dən 26-na keçən dəhşətli gecədə 613 dinc sakinin, o cümlədən yüzdən çox qadının, 63 uşağın, 70 qocanın öldürüldüyünü qeyd edən müəllif "Qarabağ gündəliyi" və "Qarabağın qanlı hovuzu" kitablarının müəllifi Yuri Pompeyevdən sitat gətirib: "Bu, qırğın idi. Silahsız, dinc, çoxu da əli uşaqlı insanlar qətlə yetirildi".

Vurğulanıb ki, faciədən 30 il keçsə də, heç kim əsassız qətliamın səbəblərinə aydınlıq gətirə bilmir.

Nəşrdə Qarabağ münaqişəsinin hər iki tərəf - Ermənistan və Azərbaycan üçün Xocalının həlledici strateji əhəmiyyət kəsb etdiyi bildirilir.

"Şəhər Qarabağ separatçılarının "paytaxtı" Xankəndidən 10 kilometr aralıda yerləşirdi, həmçinin şəhərdən mühüm marşrutlar keçirdi, bundan başqa burada hava limanı var idi. Münaqişənin əvvəlində şəhər Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin nəzarətində idi. 1991-ci ilin payızından - hərbi əməliyyatların aktiv mərhələsi başlayandan sonra Xocalı erməni birləşmələri tərəfindən tamamilə blokadaya alındı. Elektrik verilişində fasilələr yarandı, telefon əlaqəsi, istilik və su təchizatı olmadı. Xarici aləmlə əlaqə yalnız helikopterlərin köməyi ilə mümkün olub", - deyilən məqalədə yerli sakinlərin çətinliklərindən söz açılıb.

Müəllifin sözlərinə görə, fevralın ortalarına qədər yalnız bir neçə yüz vətəndaş helikopterlə təxliyə edilə bildi, ancaq əhalinin əksəriyyəti - təxminən dörd min nəfər mühasirəyə alınmış şəhərdə qaldı. Xocalının azsaylı müdafiəçiləri arasında Azərbaycan milli ordusunun əsgərləri, OMON zabitləri və milislər də var idi. Bu səbəbdən hərbi nöqteyi-nəzərdən, bütün perimetr boyu mühasirəyə və blokadaya alınmış şəhərin taleyi əvvəlcədən gözlənilən idi.

Məqalədə daha sonra şəhərə ağır artilleriya hücumundan söz açıb.

"Bu bombardmanda məqsəd nə idi, hansı hədəfi güdürdü? Məgər dinc əhalini buraxmaq və şəhəri sakitcə ələ keçirmək mümkün deyildi? Ermənistan ordusunun hətta "təxliyyə" yollarını qeyd etdiyi də bildirilir. İnsanlar da təxminən on kilometr şimal-şərqdə olan Ağdama iki marşrut üzrə (bir hissə Qarqarçayın yatağı ilə, digərləri Əsgəran qəsəbəsinin ətəyi ilə) qaçırdılar.

Belə görünürdü ki, düşmənin qaçqınlara mane olmasının HEÇ BİR MƏNASI yox idi! Lakin heç də hamı ölümcül tələdən qurtula bilmədi: bəziləri bütün növ silahlarla gülləbaran edildilər, digərləri (əksəriyyəti qadınlar və uşaqlar) dağlarda sərgərdan qalaraq donub öldülər. Həmin müdhiş gecədə termometrin civəsi 10 dərəcədən aşağı düşdü - Xocalıdan çoxu isti paltarsız qaçan insanlar məhvə məhkum oldular", - deyə məqalədə bildirilir.

Erməni bölmələri gecə saat bir radələrində bir neçə istiqamətdən şəhərə daxil oldular. Müəllif şəhərdə baş verən dəhşətlətləri qətliam yerinə gəlib çatan beynəlxalq jurnalistlərin ifadələri ilə qiymətləndirib.

"Müxbir Tomas Qolts şahidlərə istinad edərək Xocalının işğalı zamanı həlak olan yüzlərlə insan barədə yazıb. Xəstəxzanada o, güllələnən qadın və uşaqlar görüb Həmçinin bədənlərində çoxsaylı bıçaq yaraları olan meyitlər görüb. "New York Times"ın jurnalisti Frensis Klayns da həmin gecənin dəhşəti barədə şahidlərin sözlərini çatdırıb. "Onlar bizim evə gəldilər və dedilər ki, qaçın, ya da diri-diri yanın", -deyə Xocalıdan olan 11 yaşlı qaçqın Əhməd Məmmədov jurpnalistə danışıb".

Məqalədə Xocalı sakinlərinin "ritual" qırğınların qurbanı olduğu vurğulanıb.

"Xocalıda dinc əhalinin qətlə yetirilməsinin əsas motivi şəhəri "azad etmək" və onun silahlı müdafiəçilərinə qarşı mübarizə deyil, bütün Azərbaycan xalqına qarşı nümayişkaranə CƏZA, QİSAS ALMAQ olmuşdur.

Ölənlərin cəsədlərinin təhqir edilməsi və hətta baş dərisinin soyulması ilə bağlı qeydə alınmış faktlar belə hərəkətlərin döyüş qarşıdurmalarına heç bir aidiyyətinin olmadığını, ümumi "intiqam" ideyasının isə sadistlərin əl-qollarını açdığını göstərir.

Faciədən dərhal sonra Rusiya və Avropa dillərində dərc edilmiş sübutların kiçik bir hissəsini təqdim edirik:

- Çoxları şikəst edilib, balaca bir qızını isə yalnız başı qalıb...

- Videokamera qulaqları kəsilmiş uşaqları göstərirdi. Bir yaşlı qadının üzünün yarısı kəsilmişdi. Kişilərin baş dərisi soyulmuşdu...

- Ağdamda olan xarici jurnalistlər Xocalıda qətlə yetirilən qadın və uşaqlar arasında başının dərisi soyulmuş, dırnaqları çıxarılan üç nəfər görüblər.

Və bu Azərbaycan təbliğatı deyil, reallıqdır", - deyə müəllif bildirib.

"Novıye İzvestiya" "Human Rights Watch" beynəlxalq hüquq müdafiə təşkilatının həmin günlə bağlı ifadəsini də sitat gətirib:

"Sakinlər geri çəkilən bir neçə müdafiəçinin müşayiəti ilə şəhəri tərk edirdi. Onlar Azərbaycanla sərhədə yaxınlaşarkən erməni silahlı postuna çıxıblar və vəhşicəsinə güllələniblər..."

Məqalədə Ermənistan tərəfinin ölüm sayının bu qədər olmasının səbəbi kimi Xocalı sakinlərinin onlara verilən "azad dəhliz"lə silahlı şəxslərin müşayiəti getməsi iddiasına cavab verilib.

"Bu faktların təsdiqi heç vaxt tapılmadı, ümumiyyətlə günahsız insanların öldürülməsinə, əzablarına bu cür bəraət qazandırmaq qəribədir. Daha qəribəsi, meyitlərin təhqir olunmasıdır ki, bu müharibə qanunlarının ən insafsız qaydalarına belə ziddir. Xüsusilə vurğulamaq lazımdır ki, bu vəhşilikləri quldurlar, hansısa cinayətkar dəstələr deyil, hərbi geyimli, komandirlərinə tabe olan şəxslər törədiblər.

Xocalı qətliamının unikallığı ondadır ki, nizami ordu cinayətkar cəzalandırıcı rolunu öz üzərinə götürüb.

Yəqin ki, bu "döyüş"ün "qalibləri"nin qara tarixi qeyd etməməyə üstünlük verməsi, həmçinin mülki itkilərin sayını hər cür yolla azaltmağa çalışması təsadüfi deyil. Dünya ictimaiyyəti də Xocalını xatırlamağı sevmir; 30 il ərzində heç kim obyektiv araşdırma aparmayıb, faciənin günahkarlarının adı çəkilməyib və heç bir beynəlxalq məhkəmə tərəfindən cəzalandırılmayıb", - deyə müəllif sözlərini yekunlaşdırıb.(oxu.az)

Telegramda izləyin

instagramda izləyin