Novruz bayramından sonra devalvasiya olacaqmı? - Deputat açıqladı

Millət vəkili Vahid Əhmədov BiG.AZ-ın suallarını cavablandırıb.

- Vahid bəy, bilirsiniz ki, cənab prezidentimiz problemli kreditlərlə bağlı sərəncam imzalayıb. Bu sərəncam 10 min manat krediti olanlara aiddir. 10 min manatdan artıq krediti olanlara da güzəştlər edilə bilərmi?

- Sərəncam imzalanana qədər bunun üzərində çox böyük işlər aparılıb. Kimsə düşünürsə ki bu, 10 günün işidir, düzgün fikir deyil. 2016-cı ildən mən və həmkarım Əli Məsimli birinci devalvasiyadan sonra hökumətə 14 səhifəlik təkliflər paketi göndərmişdik. Lakin bu məsələyə baxmadılar. 2017-ci ildə vəziyyət daha da gərginləşdi. Əhali vəsaiti ödəyə bilmirdi. Kredit alanlar imkansız şəxslər idi. 2018-ci ilin əvvəlində yenidən müraciət etdik. Bu zaman cənab prezident tapşırıq verdi ki, bu məsələ üzərində işlənilsin. Ümumiyyətlə, bu məsələ ilə bağlı 1 ildir ki, işlər aparılır. Müəyyən təkliflər və tərəddüdlər var idi. Maliyyə mənbələri araşdırılırdı. Məbləğ çox böyük idi. Məhkəmələrdə təxminən 320 minə yaxın iş var. Çox böyük müzakirələr aparıldı. Bu müzakirələr Azərbaycanın birinci vitse-prezidenti Mehriban xanım Əliyevanın və cənab prezidentin yanında aparıldı. Nəhayət, qərar qəbul edildi. Verilən qərar bizi qane edir. Çünki nəzərə tutduğumuz məsələ 10 min dollara qədər olan kreditlərlə bağlı idi. Orada müəyyən güzəştlərin edilməsi, faizlərin azaldılması və s. nəzərdə tutulurdu. Qərar 10 min dollar və 17 min manat olan kreditlərə şamil edildi. 10 min dollardan bir manat yuxarı olan kreditlərə şamil edilmir.

- Bilirsiniz ki, cənab prezidentimiz tərəfindən struktur dəyişiklikləri edilib. Növbəti hansı qurumlar ləğv edilə və ya birləşdirilə bilər?

- Cənab prezidentimiz tərəfindən bu ildən etibarən çox ciddi və köklü islahatlara başlanılıb. İlin əvvəlindən başlayaraq insanların maddi durumunu yaxşılaşdırmaq üçün fərmanlar verdi. Uzun müddətdir ki, şəhid ailələrinə qan pulu dediyimiz məbləğ ödənilmirdi. Şikayətlər çox idi. Milli Məclisə gələnlər və bizim qəbul etdiyimiz şəxslər var idi. Milli Məclisdə də bu məsələ səsləndirildi. Nəhayət, bu qanun qəbul edildi. Sənədi olan və olmayan şəhid ailələrinə lazım olan vəsait ödənilir. Minimum əmək haqqı 180 manata qaldırıldı. Bu da böyük məbləğdir. Bəziləri deyir ki, 50 manat nədir. Amma ümumi götürəndə məbləğ böyükdür. Bundan əlavə, minimum pensiya 160 manata çatdı. Sonuncu qərar da problemli kreditlərlə bağlı oldu. Bakıda 400 minə yaxın bina var ki, əhali çıxarış (kupça) ala bilmirdi. Cənab prezident bununla da bağlı qərar verdi. Vaxt da qoydu ki, bu müddətə qədər sənədlər düzəlməli, işığı, suyu, qazı da çəkilməlidir. Bu qərarların yerinə yetirilməsi üçün təxminən 2 milyarda yaxın vəsait lazımdır. Bu, böyük vəsaitdir. Düzdür, bunların bir qismi Milli Məclisdə büdcəni müzakirə edən zaman nəzərdə tutulmuşdu.

Bundan əlavə bir-birilərini təkrarlayan qurumlar var. Hazırda onlarla bağlı iş aparılır. Cənab prezidentimiz lazım olanı bağlayıb, birləşdirəcək. Yəqin ki, bununla bağlı islahatlar davam edəcək.

- Vahid bəy, bilirsiniz ki, minumum əmək haqqı 180 manata, pensiya isə 160 manat oldu. Bu artım ölkədə bahalaşmaya səbəb ola bilərmi?

- Bununla bağlı bizə də müraciət ediblər. Bazar iqtisadiyyatıdır. Burada dövlət qiymətləri tənzimlənir. Dövlət tərəfindən ancaq yanacaq və dərman vasitələrinin qiyməti tənzimlənir. Bu problem çox ciddir. Dərmanlar müxtəlif qiymətlərə satılır. Cənab prezidentimiz də çıxışında bildirdi ki, dərmanlar çox bahadır, əhali ala bilmir. Bu məsələ gündəmdədir. Qiymət siyasəti çox ağırdır. İqtisadiyyat Nazirliyinin tabeliyində departament var. Bu departament qiymət məsələlərinə nəzarət etməlidir. Bizdə hər bayram qabağı və cənab prezidentimiz sərəncam imzalayan zaman qiyməti bahalaşdırırlar. Çünki insanlarda 5-10 manat pul görüblər. Çalışırlar ki, onu qopartsınlar. Sahibkarlar başa düşməlidir ki, maaşlar və pensiya qalxmır ki, onlar qiymətləri bahalaşdırsın. Maaşlar ona görə qalxır ki, insanların rifahı yaxşılaşdırılsın. Bu məsələnin üzərində vahid nəzarət olmalıdır.

- Martdan sonra dolların bahalaşacağı ilə bağlı proqnozlar verilir. Martdan sonra növbəti devalvasiya gözlənilirmi?

- 2019-cu ildə manatın qiyməti sabit qalacaq. Heç bir devalvasiya gözlənilmir. Kimlərdə belə düşüncə varsa, onlara sübut edə bilərəm ki, devalvasiya insanlara və dövlətə heç bir xeyir vermir. 2015-ci il fevral və dekabrdakı devalvasiyadan insanlar əziyyət çəkdilər. 45 milyon dollara yaxın ehtiyatımız var. Neftin qiyməti dünya bazarında yüksəkdir. İxrac idxalı üstələyir. Belə olanda niyə devalvasiya olmalıdır.

- Son dövrlər qanun pozuntusuna yol verən məmurlar qanunla cəzalandırılıb. Hətta bəziləri həbs edilib. Onların ölkədən qaçırtdığı pulları büdcəyə necə qaytarmaq olar?

- Qaçırılan maliyyənin dövlətə qaytarılması asan məsələ deyil. Azərbaycanda məmurlar həbs edilir. Onların əllərində kifayət qədər mal-mülk olur. Həmin maliyyənin bir hissəsi dövlətə qaytarılıb. Bu məsələlər üzərində məhkəmələr və müəyyən qurumlar işləməlidir.
- Vahid bəy, bilirik ki, mütəmadi olaraq seçicilərinizlə görüşürsünüz. Seçiciləriniz daha çox hansı problemlərlə bağlı sizə müraciətlər edir?

- Bizə daxil olan müraciətlərin bir çoxu bank və məhkəmə sistemi ilə bağlıdır. Bu sahələrdə həddindən artıq problemlər çoxdur. Məhkəmə sistemində son illər heç bir islahatlar aparılmayıb. İslahatlar aparılmadığına görə şikayətlər çoxdur. Məhkəmə sistemi şəffaf olmalıdır. İqtisadi məhkəmələr açıq şəkilində aparılmalıdır. İnsanlar bilsinlər ki, nəyə görə onu cəzalandırırlar, maaşından tuturlar. Dollarla bağlı 320 mindən çox məhkəmələrdə iş var. Nəyə görə məhkəmə insanların əmlakını əlindən alır. Burada tək insanlar günahkar deyil. Vaxtı ilə 30-35 faizlə kredit veriblər. Bankların məsuliyyəti də var. Çünki onlar yüksək faizlə kredit verir.

- Vahid bəy, neftdən asılılığı necə azaltmaq olar?

- Azərbaycan neft ölkəsidir. Bundan sonra da ölkəmizdən neft çıxarılacaq və büdcəyə bu sahədən gəlirlər gələcək. Biz istəyirik ki, bəzi xərclər var ki, neftdən gələn gəlirlə deyil digər gəlirlər hesabına ödənilsin. Düzdür, bu sahədə son zamanlar müəyyən işlər görülür. Bölgələrdə sənaye parkları, müəyyən fabriklər işə salınır. Amma biz istəyən səviyyədə deyil. Qeyri-neft sektorunun strukturuna baxmaq lazımdır. Elə struktur qurmaq lazımdır ki, Azərbaycana əlavə gəlirlər versin. SSRİ-nin vaxtında neftmaşınqayırma texnikanın 70 faizini Azərbaycan ödəyirdi. 26-27 xarici ölkəyə məhsul göndərirdik. Bu gün o zavodların hamısı söküldü. Cənab prezidentimiz qərar verdi ki, zavodlar sökülərək şəhərin kənarına köçürülsün. Amma köçürmək əvəzinə avadanlıqları satdılar. Həmin avadanlıqların 100000 manata yaxın qiyməti var idi. O avadanlıqları satıb pulları ciblərinə qoydular. Zavodlar işləmədi. Bu gün neft sektoruna lazım olan ehtiyat hissələrini xaricdən dollarla sifariş edirik. Neft çıxaranı dünyada 3 ölkə istehsal edirdi. Amerika, Rumıniya və Azərbaycan. Azərbaycanlılar çertyoju Rusiyaya satdı. Rusiya da bunu özü istehsal etməyə başladı. Müstəqilliyin ən böyük bəlası sənayənin pis vəziyyətə düşməsi oldu. Cənab prezidentimizin rəhbərliyi dövründə bu sahədə çox böyük işlər görüldü. İki ildir ki, kənd təsərrüfatı məhsullarının ixracı idxaldan çoxdur.

- Prezidentin mədəniyyət və incəsənət xadimlərinin bir qrupu ilə görüşündə bir çox xahişlər səsləndirildi. Deputat olaraq prezidentdən nəyi xahiş edərdiniz?

- Prezident hər zaman rayonlara səfər edəndə biz yanında olurduq. 5-6 xahişim olub, yerinə yetirilib. Amma son vaxtlar bizi qırağa çəkdilər. Deputatlar rayonun problemini icra başçılarından az bilmirlər. Mən ayda bir dəfə insanlarla görüşürəm. Qəbulumda 100-dən aşağı adam olmayıb. Tək Qubadan deyil, bütün bölgələrdən görüşə gələnlər olur. Azərbaycanın elə bölgəsi yoxdur ki, məktub almayım. Vəziyyəti bilirəm, araşdırıram. Ona görə də deputatlar hər zaman bu görüşlərdə prezidentin yanında olmalı və fikirlərini bildirməlidir. Çünki alternativ fikir olmalıdır. Dövlətin inkişafı üçün tək tərəfin deyil, müxalifətində fikirlərini öyrənmək lazımdır. Düzdür, söyüşü qəbul etmirəm, bu, azərbaycançılığa layiq deyil. Mən istəyirəm ki, xalqım yaxşı yaşasın. Əhalini incitməsinlər, normal dolansınlar. Düzdür, problemi olmayan dövlət yoxdur. Ailədə də problem olur. Son dövrlər cənab prezidentimizin atdığı addımları yüksək qiymətləndirirəm. Bütün bunlar müstəqiliyimizin qorunub saxlanılması, insanlarımızın yaxşı yaşaması və yeni iş yerlərinin açılması üçündür.

Aysel Yusifqızı
FOTO: Leyla Mustafazadə

Telegramda izləyin

instagramda izləyin