Psixoloqlar məsləhət görür - emosiyaları biruzə verin

Bu hadisəyə bir neçə ay öncə Azərbaycanın rayonlarından birində şahidi olmuşdum. Ali məktəbə hazırlaşan qız, psixoloq olmaq arzusu ilə eyni adlı fakültəyə qəbul olmaq istəyirdi. Lakin valideynləri psixoloqu "dəli həkimi" olması, insanların psixoloqa müraciət etməməsi ilə əsaslandıraraq abituriyenti bu fikrindən yayındırırdılar.

"Sirri qoru, ziyan vurma, kömək et"

Təəssüf ki, bu gün də əhalinin böyük hissəsi hələ də psixoloq və psixiatr terminlərini bir-birindən ayırmaqda çətinlik çəkirlər. Bunu Azərbaycan Praktik Psixoloqlar Assosiasiyasının prezidenti Elmira Mirzəyeva ANS PRESS-ə açıqlamasında etiraf edir. Onun sözlərinə görə, Azərbaycanda psixoloji maarifləndirmə işinə çox böyük ehtiyac var.

"İnsanlar anlamalıdırlar ki, psixoloqun yanına sağlam insanlar öz istəyi ilə gəlirlər. Psixoloq öz işini müşahidə, müsahibə, diaqnostika və psixoloji dəstək əsasında həyata keçirir. Hər bir insanın həyatında çətin anlar, suallar doğuran və onlara cavab tapmadığı bir dövr olur. Yaşadığımız reaktiv həyatın təzyiqi altında əzilən, sıxılan insanlar çoxdur. Mən təklif edərdim ki, onlar psixoloqa müraciət etsinlər."

Ölkəmizdə psixoloji xidmətin zəif olmasının səbəbi öz ixtisasını dərindən bilən mütəxəssislərin olmaması ilə bağlıdır. Psixoloqlar "sirri qoru, ziyan vurma, kömək et" prinsipi ilə işləməlidirlər. Bu gün Azərbayacanda "mən psixoloqam" deyə özünü təqdim edənlərin bəzilərinin psixoloji təhsili belə olmadığını düşünən Elmira Mirzəyeva son dövrdə psixoloqa müraciət edənlərin sayının artdığı qənaətindədir. Əvvəllər müraciət edənlər, əsasən, Bakıdan olurdusa, son zamanlarda rayonlardan da müraciət edənlərin sayı az deyil. Bunun səbəbi isə insanların psixoloji dəstəyin xeyrini görməyə başlaması ilə bağlıdır. "Azərbaycan əhalisi 5-10 il öncəki əhali deyil. İnsanlar artıq psixoloq dəstəyinin faydasını görürlər".

Buna baxmayaraq psixoloq insanları ehtiyatlı olmağa çağırır. Çünki bu gün ölkədə qanunsuz yolla psixoloq fəaliyyəti ilə məşğul olan kifayət qədər insan var. Bəzi özünü psixoloq adlandıran şəxslər bir-iki sertifikat almaqla bu sahədə xidmət göstərirlər".

Assosiasiyanın prezidenti insanlara sonradan peşman olmamaq üçün psixoloqa müraciət etməmişdən əvvəl onun iş təcrübəsi, işi ilə maraqlanmağı məsləhət görür.

Cins fərqinə gəldikdə isə zərif cinsin nümayəndələri belə xidmət almağa daha çox meyillidirlər. 2006-cı il tarixindən Gənclər və İdman Nazirliyinin dəstəyi və "İnkişaf naminə təşəbbüs" İctimai Birliyi tərəfindən fəaliyyətə başlamış "Gənclər üçün krizis telefon xətti"də belə deməyə əsas verir. Belə ki, gənclərə təcili psixoloji yardım göstərmək, özünə və ətrafdakılarına qarşı təhlükəli ola biləcək əməllərin qarşısını almaq məqsədi ilə yaradılan xəttə zəng edənlərin 80 faizini qadınlar təşkil edir. Təəssüf ki, adıçəkilən xətlə bağlı yeni məlumatları almaq üçün Gənclər və İdman Nazirliyi ilə əlaqə saxlasaq da, mətbuat xidməti işlərinin çoxluğu ilə əlaqədar suallarımızı gələn həftə cavablandıra biləcəyini dedi.

Müraciətlərə gəldikdə onların da məzmunu müxtəlifdir. Bu sahədə birinci yerdə, əsasən, psixi travmalar, ikinci yerdə şəxsi münasibətlər dayanır. Digərləri isə övlad tərbiyəsi, peşə seçimi, intellektual inkişaf, prenatal psixologiya məsələləri, ailə münaqişələri, şəxsiyyətlərarası münasibətlər və yaxın adamın itkisi acısını yaşayan insanlardır.

"Psixoloqa daha çox yeniyetmələr müraciət edir. Çünki bu dövrdə insan orqanizmində həddindən çox böyük dəyişikliklər olur. Məni ən çox narahat edən məsələlərdən biri də Azərbaycan ailəsində uşağın cinsi tərbiyəsi ilə çox az insanların məşğul olmasıdır".

Son dövrdə psixoloji dəstək dünya ölkələrində ən geniş yayılmış xidmət vasitələrindən biridir. Gündəlik həyatda yaşanan stress, psixi pozğunluq halı və vaxtında yardım göstərilməməsi insanları depressiyaya salır və bəzən də intiharlara səbəb olur. Xüsusilə yeniyetmələr arasında bu hala daha çox rast gəlinir. Assosiasiya rəhbəri yeniyetmə intiharlarının iki amillə bağlı olduğunu düşünür:

1.Ailə daxili anlaşılmazlıqların nəticəsi olan zorakılıqlar

2.Ruhi xəstəliklərin nəticəsində baş verən intiharlar.

"Yeniyetməlik həddindən artıq çətin bir dövrdür. Bu zaman insan orqanizmində çox böyük hormonal, fizioloji və psixoloji dəyişikliklər baş verir. Yeniyetməni əhatə edən insanlar bu yaş dövrünün xüsusiyyətlərini bilməli və onu anlamalıdırlar. Psixologiyada böhran yaş dövrü kimi 13 yaş qəbul olunub. Ancaq bu, 11-də ola bilər, 15-də. Sadəcə hər bir insan təkrar olunmaz olduğu kimi, onun özünəməxsus fizioloji və psixoloji xüsusiyyətləri var".

Psixoloqların insanlara daha bir məslətəhi emosiyaları biruzə verməklə bağlıdır. Çünki insanlar baş verən hadisələrə müxtəlif reaksiyalar verirlər. Kimi ağlayır, qışqırır, bəziləri isə donub qalır. Ümumiyyətlə, stress vəziyyətində ən qorxulu hal donmuş haldır. Qışqırmaqla, ağlamaqla orqanizmdəki mənfi cərəyan xaric olur. Donmuş halda isə bu cərayan onun orqanları, əzələlərinə çökür. Bunun üçün psixoloqlar emosiyaları biruzə verməyi məsləhət görürlər. "Mən "kişi ağlamaz" ifadəsini heç bəyənmirəm. Psixoloq kimi tam məsuliyyəti ilə deyirəm ki, göz yaşının xaric olunmasının orqanizmə böyük faydası var. İnsan stress keçirən zaman orqanizmdə çoxlu zərərli maddələr yığılır. Bunun da insan orqanizminə çox böyük mənfi təsiri var."

Hər bir insanın həyatında sualların yarandığı və bu suallara cavab tapmaqda çətinlik çəkdiyi, əlacsız qaldığını zənn etdiyi dövr olur. Bunun üçün intihara qədər yolu olan problemlərin həllində ruhunuzu sağlam saxlamaq üçün psixoloqa müraciət etməkdən çəkinməyin.

Telegramda izləyin

instagramda izləyin