Bilyard haqqında

Almanlar billardspiel, Fransızlar billiard, İngilislər billiard deyir. Üstünə çuha salınmış, arduvazla örtülmüş düzbucaqlı bir stolda, istaka deyilən uzun bir çubuq və dəyişən sayda toplarla oynanan müxtəlif oyunlara verilən addır bilyard. Stolun kənarlarına içdən yerləşdirilmiş rezin lentlər də eyni parçalarla örtülür. "Karambol" da deyilən Fransız bilyardı dəliksiz stolda oynanılır.

İngilis bilyardı snooker və o biri dəlikli bilyard oyunları hər küncündə və uzun kənarlarının ortasında bir cəmi altı dəliyi olan stolda oynanılır. Bilyard ilk dəfə 15-ci əsrin ortalarında Fransada oynanmağa başlandı. Sonrakı əsrlərdə müxtəlif Avropa ölkələrində və ABŞ-da yayıldı.

Bilyard növləri təməldəki bənzərliyə baxmayaraq dəyişik oyun qaydalarına görə oynanılır. Üç bantlı bilyard, Fransız bilyardı, xəttli bilyard, dəlikli bilyard, fırlanma, snooker, çanaq, golf bilyardı, beysbol bilyardı, bogatel, şans egale kimi növləri vardır.

Tarixcə
Bilyard ilə əlaqədar ən köhnə tarix və iddia, məşhur filazof Anacharsis'in M.Ö.400'də Yunanıstanda bilardoya bənzər bir oyun gördüyünü söyləməsidir. Məşhur yazar Shakespare'in, bir əsərindəki Cleopatra nökəri Charmian'a "Gəl bilyard oynayaq" deyə xitab etməsi, bu dövrdə bilyardın bilinməkdə olduğu mənasını çıxmasını təmin edər.

Bilyardın başlanğıc tarixi ilə əlaqədar çox qəti tapıntılar yoxdur. Bu mövzuda ən köhnə tarix filosof Anacharsis M.Ö.400'də Yunanıstanda bilyarda bənzər bir oyun gördüyünü söyləməsidir.

M.Ş. II. əsrdə İrlandiya Kralı "Catkıre MORE"un öldükdən sonra düyüdən hazırlanmış 55 top ilə eyni vəsaitdən masa və ıstakaların hazırladıqları yazılı qeydlərdə var. Bəzi yazarlar, Fransızca "billie" (top) sözünün törəməsi olaraq qəbul edərək, bilyardın mənşəi bu ölkə olaraq qəbul edərlər. Bir çox yazar da İngilitərə mənşəli olduğunu və yerdə toplayır və çubuqlarla oynanan Pall maillə adlı oyundan törədiyini söyləyər. Fransa kralı 16-cı Louis zamanında saraylarda böyük maraq görməyə başlayan bilyard idmanı, olduqca maraqlı bir inkişaf müddəti yaşamışdır.

19-cu əsrin sonlarına doğru dəlikli ilk təşkilatlanmalar, ilk klublar İngilitərə və Amerika mənşəlidir. Ancaq 3 toplu və ya dəliksiz bilyard ilk klub 1891-ci ildə Stutgart'da quruldu. 1911-ci ildə bir çox klub yan-yana gələrək Alman Amatör Bilyard Birliyini meydana gətirdi. İndiki vaxtda DBU (Alman Bilyard Federasiyası) adını alan bu quruluş, CEB (Avropa Bilardo Konfederasiyası) 'nun da təməlini meydana gətirmişdir.

Telegramda izləyin