Tənhalıq: ruhi təskinlik, yoxsa xəstəlik

Tənhalığa meyl edənlər səbəbi, ilk növbədə, özlərində axtarmalıdırlar.

İnsanların çoxu başqaları ilə münasibət qurmağa, deyib-gülməyə meylli olurlar. Belələri toya, şənliklərə həvəslə hazırlaşır, evdə tək qaldıqda belə kiməsə zəng vurub söhbət edirlər. Gün ərzində yalnız 1-2 saat tək qalmağa ehtiyac duyurlar. Lakin elə də adamlar var ki, özünə qapanır. Diqqəti çəkməmək üçün sakit durur, heç kimlə söhbət etmək, münasibət qurmaq istəmir. Səs-küylü yerlərdənsə kimsənin olmadığı yeri, dost-tanışları ilə vaxt keçirməkdənsə tənhalığı seçir.

Alimlərin fikrincə, tənhalıqdan daha çox qadınlar əziyyət çəkir. Belə ki, qadınlar kişilərdən fərqli olaraq daha emosional olduqları üçün insanlardan dostluğa, ünsiyyətə, sevgiyə, emosional bağlılığa, problemlərini həll etmək üçün məsləhətə, köməyə ehtiyac duyurlar. Bu səbəbdən də çox tələbkar olan qadınlar tənha qalmaq riski ilə üzləşirlər.

Psixoloq Elnarə Bağırovanın sözlərinə görə, tənhalıq insanın sağlamlığına mənfi təsir göstərir: "Bu təsir, hətta spirtli içkilərin, siqaret çəkməyin təsirinə bənzəyir. Belə ki, insanın özünü tənha hiss etməsinin sağlamlığa olan zərərli təsiri gündə çəkilən 15 siqaretin təsirinə bərabərdir. Tənha insanlar psixi xəstəliklərə, ürək-damar xəstəliklərinə daha meylli olur. Onlar əsəbi və gərgin olur, əhvallarının aşağı olmasından, depressiyadan əziyyət çəkirlər".

Psixoloq qeyd edib ki, tənha insanlar öz hisslərini başqaları ilə bölüşəndə, həyatlarından şikayət edəndə həmin insanlar da ani də olsa, özlərini tənha hiss edə bilərlər. Lakin tənha insanların başqaları ilə bu barədə bölüşməsi nadir hallarda baş verir. Ona görə ki, onlar cəmiyyətdən təcrid olunur, özlərinə qapanırlar. Belə adamlar nəticədə ona yaxın olanlardan da uzaqlaşırlar: "Onlar özlərinə olan güvəni itirir, başqalarının onlarla vaxt keçirməyinin istəmədiyini düşünərək belə hərəkət edirlər. Bu isə həm onların özünə, həm də ayrıldıqları insanlara pis təsir edir".

Həmsöhbətimizin sözlərinə görə, insanlar çox vaxt inandıqlarından ayrıldıqda və ya ondan xəyanət gördükdə tənhalığa meyl edirlər. Güclü stress keçirən belə adamlar yenidən bunu yaşamaqdan qorxur, bəzi hallarda bütün insanların pis olduğunu zənn edir, hamıdan qaçıb gizlənmək, sakit öz həyatını davam etmək istəyirlər: "Çox vaxt insanlar daha kiməsə inana bilmədiyi üçün də tənha qalırlar. Bəzən ətrafında xeyli insanlar olanlar da özlərini tənha hiss edə bilərlər. Belə ki, tənhalıq səni başa düşə bilən, sevən, qayğına qalan, səni düşünən bir insanın olmadığı halda da yaranır".

Müvəqqəti tənhalığın müsbət tərəflərinin olduğunu deyən E.Bağırovanın bildirdiyinə görə, bəzən tənha qalmaq lazımdır: "Müvəqqəti tənhalığın xeyri var. İnsan buna ehtiyac duranda tənhalığa çəkilməli, yorulduğu insanlardan, həyat rejimindən dincəlməli, fikirləri və istəklərini təhlil etməli, özünün daxili aləmi ilə tək qalmalıdır. Müvəqqəti tənhalıq zamanı insan özü ilə xoşbəxt ola bildiyini, özü ilə harmoniyada olduğunu anlamalı, həyəcan və qorxulardan uzaqlaşıb sakitləşməlidir. Bununla yanaşı, müvəqqəti tənhalıq zamanı insan başa düşə bilər ki, xoşbəxtlik onun ürəyindədir və əgər o, özündə bu hissi duymasa, başqalarını da xoşbəxt edə bilməz".

Müsahibimiz məsləhət görür ki, əgər insan məcburi tənhalıqla üzləşibsə, bunun müsbət tərəflərini tapmalı, bir müddət gözləməli, lakin özünə qapanmamalı və başqalarından təcrid olunmamalıdır: "Elə olur ki, insan kimdənsə ayrılır. İstər- istəməz özünü tənha hiss edir. Bu zaman insan yalnız öz acısını düşünməməli, boş vaxtında da hansısa bir işlə məşğul olmalıdır. Misal üçün, nəsə düzəltmək, çəkmək və ya bişirmək olar. Kitab oxumaq, idman zalına getmək, kino və ya teatra getmək, nəsə tikmək və s. Çalışın, asudə vaxtınızın keçirilməsi üçün zövq alacağınız məşğuliyyət növünü seçəsiniz. Belə ki, nə iləsə məşğul olduğunuz zaman fikriniz həmin istiqamətə yönəlir və sizi məhv edən fikirlərdən uzaqlaşa bilirsiniz. Stresdən qurtulmaq üçün olanları çevirdiyiniz bir səhifə kimi də düşünə bilərsiniz".

Psixoloq onu da qeyd edib ki, tənha insanlar özünə çox tənqidi yanaşırlar. Onlar özlərini günahsız olduqda belə günahlandırır, özlərinə qarşı tələbkar olurlar. Bu cür münasibət isə başqaları ilə ünsiyyət zamanı çətinlik yaradır: "Tənha insanlar başqalarına qarşı da şübhə ilə yanaşırlar. Başqalarını özlərinə yaxın buraxmaqdan qorxurlar. Bir sözlə, tənhalığa meyl edənlər səbəbi, ilk növbədə, özlərində axtarmalıdırlar. Belə ki, təkrar artıq nə vaxtsa yaşanmış streslə üzləşmək qorxusu onları başqalarından təcrid olunmağa məcbur edir".

Onun sözlərinə görə, tənha insanlar xarici görünüşcə sərt, soyuq və güclü görünsələr də daxildə çox zəif və kövrəkdirlər. Bu səbəbdən də ətrafdakılar onları düzgün başa düşmür. Nə qədər çətin olsa da, tənhalıqdan qurtulmaq üçün özünü dəyişməyə, daha çox gülümsəməyə başlamaq lazımdır:

"Çox vaxt uşaqlıqda həmyaşıdları tərəfindən sevilməyən, paxıllıq obyektinə çevrilən və ya təhqiredici zarafatlarla üzləşən, lağa qoyulan, gülüş hədəfi olan, ünsiyyətdən təcrid olunan adamlarda da bu baş verir. Onlar böyüdükcə özləri başqalarından uzaqlaşır, ünsiyyət qurmaqda çətinlik çəkir, uşaqlıqda hiss etdiyi zərbələrin yenidən yaşayacağından şüuraltı olaraq qorxurlar. Bu da onları tənha və özünə qapalı edir. Belə adamlar çox vaxt "salam"ına cavab almadıqlarından qorxaraq birinci salam verməkdən çəkinir, söhbətə birinci başlamır. Bütün bunlarla mübarizə aparmaq üçünsə insanların heç də hamısının pis olduğunu düşünməmək, kiminsə səndən daha mehriban olduğunu anlamaq, özünü günahlandırmamaq və özünü sevmək lazımdır".

Bağırovanın dediyinə görə, bəzən insanlar tənha olmağa o qədər öyrəşir ki, bununla mübarizə aparmaq istəmir. Bunun isə fəsadları pis olur. Belə ki, mənəvi dəstək, qayğı və sevgi olmadan həyatda baş verən çətinliklərə sinə gəlmək çox çətindir. Həm də bir gün həyat mənasını itirə bilər.

Telegramda izləyin

instagramda izləyin