Futbol üzrə ölkə çempionatlarının tarixi

124 il əvvəl, 1888-ci ilin Aprel ayında dünya futbol tarixi adına çox əhəmiyyətli bir yığıncaq edildi. O yığıncaqda dünyanın bilinən ilk futbol liqasının yəni İngiltərə Premier Liqasının qurulması üçün 12 komanda bir araya gəldi. Və 17 Aprel 1888-ci ildə dünyanın ilk futbol təşkilatı yaradıldı. Ardından bir çox ölkə İngiltərənin yolundan getdi və futbol müsabiqələrini bir nizama soxmaq üçün milli liqalar qərargaha başladı. Beləcə günümüzün müasir futbolunun təməlləri atılmış oldu.
Avropanın dünyanın qabaqda gələn futbol ölkələrinin liqalarının quruluş hekayələri və o zamanın komandaları

17 Aprel 1888 tarixi dünya futbolu üçün ən əhəmiyyətli tarixlərin bəlkə də başında gəlir. Çünki o tarixdə dünyanın ilk futbol liqası İngiltərədə quruldu. O tarixə qədər İngiltərədə nizamsız bir şəkildə oynanan müsabiqələr 12 klub nümayəndələrinin Londonda bir araya gəlməsi ilə liqaya çevrildi. Qurulan liqaya qatılmaq üçün müraciət edən bu komandaların ödəməsi lazım olan ödəniş isə yalnız 2.1 Sterlinq olaraq təyin olundu.
Dünya idman tarixi üçün çox əhəmiyyətli bir ana şahidlik edən və bilinən ilk liqa təşkilatında iştirak edən komandalar bunlardır: Accrington Stanley FC, Aston Villa FC, Blackburn Rovers, Bolton Wanderers, Burnley FC, Derby County, Everton FC, Notts County, Preston North End FC, Anbara City FC, West Bromwich Albion, Wolverhampton İngiltərədə ilk mövsüm çempionluğu Preston North End almışdır.

Türkiyədə oynanan ilk futbol matçı 1897də İzmirdən İstanbula gələn İzmir Karması ilə İstanbul Karması arasında oynanmışdır. Bu tarixdən sonra Türk futboluna damğa vuracaq olan Fenerbahçe, Galatasaray və Beşiktaş klubları bir-biri ardına qurulmağa başlamışdır.
Türkiyədə bu günkü 18 komandanın mübarizə etdiyi Super Liqanın təməlləri isə 1959-cu ilə söykənir. Milli Liqa adıyla 1959 mövsümündə başlayan mövsüm əvvəli türkiyədə futbol, İstanbul, Ankara, İzmir, Bursa Trabzon, Adana kimi şəhərlərdə oynanan məhəlli liqalardan ibarət idi. Təşkil edilən bu liqalardan ən məşhuru Galatasaray, Fenerbahçe, Beşiktaş kimi Türkiyə futbolunun ən əhəmiyyətli 3 komandasının mübarizə etdiyi İstanbul Liqası idi.
1959-cu ildəki ilk mövsümdə Qırmızı və Ağ Qrup olmaq üzrə iki qrupda mübarizə edən 16 komanda bunlar idi: Fenerbahçe SK, Galatasaray S.K, Beşiktaş JK, Altay , İzmirspor, Ankaragücü, Hacettepe, Beykoz, İstanbulspor, Vefa SK, Ankara Demirspor, Göztepe, Karagümrük, Karşıyaka, Gençlerbirliği, Adalet

İspaniyada 1927-ci ilə qədər futbol klubları öz aralarında hər hansı bir milli təşkilat olmadan matçlar oynamışlar. 1927-ci ilə gəlindiyində isə Arenas Club da Getxo klubunun başçısı José María Acha,milli bir liqa qurma fikirini ortaya atır. Anchanın bu fikri 1929-cu ildə reallaşdırılaraq 10 komandanın iştirakıyla bu günki La Liqa'nın ilk mövsümü 1929-30 mövsümündə oynanmağa başlamışdır.
La Liqa'nın ilk mövsümündə mübarizə edən 10 komanda bunlardır: FC Barcelona, Real Madrid, Athletic Bilbao, Real Sociedad, Arenas Club, Athletic de Madrid, RCD Español, CD Europa, Real Unión de Irún, Real Santander
Bu gün aralarında ən güclü rəqabəti yaşayan iki İspan komandası Real Madrid və Barcelonanın bu rəqabəti La Liqa'nın ilk mövsümünə də damğasını vurmuş və Barca, Real Madridin 2 bal qarşısında bitirərək çempion olaraq tamamlamışdır.

1898- 1922 illəri arasında regional çempionluqlar şəklində futbol müsabiqələrinin edildiyi İtaliyada, İtalyan Futbol Federasiyası, 1922-1929 illəri arasında milli liqanı, şimal və cənub liqaları kimi müxtəlif formatlarda matçlar təşkil etdi. Son olaraq bu günkü halına ən yaxın şəkildə 1929-30 mövsümündən etibarən təşkil edilməyə edilməyə başlanan liqaya 18 komanda qatılmışdı.
İlk mövsümü Ambrosiana (Bu günkü adıyla İnter) çempion olaraq tamamlayarkən Serie A'da mübarizə edən ilk komandalar belə idi: Ambrosiana (İnter), Genova 1893, Juventus, Torino, Napoli, Roma, Bologna, Alessandria, Pro Vercelli, Brescia, Milan, Modena, Pro Patria, Livorno, Lazio, Triestina, Padova, Cremonese

1930-cu ildə Fransa Futbol Federasiyasının qurulma cəhdlərindən əvvəl Fransız futbolunda əhəmiyyətli təşkilatlar edilməmişdir. 1932-ci ildə Futbol Federasiyasının tam olaraq fəaliyyətə keçməsiylə Fransada professionallığa ilk addım atılmış oldu. Dərhal eyni il içərisində də Fransa Milli Liqası qurularaq iki qrup və sonrasında final etapı ilə birlikdə ilk professional liqa da qurulmuş oldu.
1932-33 mövsümündə 20 komandanın mübarizə etdiyi Fransa Liqasında ilk çempion finalda AS Cannes komandasını devirən Olympique Lillois olmuşdu. Lille şəhərinin komandası olan Olympique Lillois daha sonra 1944-cü ildə bağlanıldı.Ligue 1'in ilk mövsümündə mübarizə edən komandalar belə idi: Olympique Lillois, Olympique de Marseille, RC Paris, FC Sète, SC Nîmes, Excelsior AC Roubaix, OGC Nice, Club français, Hyères FC, FC Mulhouse, FC Antibes, AS Cannes, FC Sochaux-Montbéliard, SO Montpellier, CA Paris, Stade Rennais UC, SC Fives, Red Star Olympique, FC Metz, Olympique Alès

1900-cü ildə Almaniya Futbol Federasiyasının qurulmasıyla birlikdə ölkədə müxtəlif adlarda regional turnirlər oynanmağa başladı. Almaniya Futbol Federasiyası bu liqaları və müsabiqələri yenidən təşkil edərək 1963-64 mövsümündə Bundesliga olaraq təşkil etdi.
Bundesliganın ilk çempionu FC Koln olarkən qatılan ilk komandaların adları belə idi: Borussia Dortmund, Eintracht Braunschweig, Eintracht Frankfurt, Hamburger SV, Hertha BSC, Kaiserslautern, Karlsruher SC, Köln, Meidericher SV, 1860 Munich, Nuremberg, Preußen Münster, Saarbrucken, FC Schalke 04, VfB Stuttgart, Werder Bremen

Dünyanın müxtəlif ölkələrində 10000in üzərində futbolçusu olan Braziliya Liqasının keçmişi isə çox əvvələ dayanmır. İlk olaraq 16 komandalı və seçmə üsuluna söykənən bir liqa təşkilatını 1959-cu ildə təşkil edən Braziliya, 1971-ci ildə liqa üsuluna dönmüşdür. Bu günkü formata ən yaxın şəkildə oynanan 1971-72 mövsümündə 20 komanda mübarizə etmiş və Atletico Minerio çempion olmuşdur.
1971dəki ilk liqaya qatılan komanda: Atlético Mineiro, São Paulo, Botafogo, Corinthians, Internacional, Grêmio, Palmeiras, Cruzeiro, Santos, Coritiba, America, Vasco da Gama, Bahia, Flamengo, Santa Cruz, Fluminense, Portuguesa, América (MG), Sport, Ceará

Argentinada futbol federasiyası 1893-cü ildə fəaliyyətlərinə başlasa da professional bir liqa 40 il sonra yaradıla bilmişdir. Bu müddətdə komandalar aralarında həvəskar müsabiqələr edərkən 1931-ci ildə 20 komandalı ilk professional liqa qurulmuşdur.
Oynanan ilk mövsüm olan 1931-ci ildə Boca Juniors çempion olarkən liqada bu komandalar iştirak etmişdi: Boca Juniors, San Lorenzo, Estudiantes, River Plate, Racing, Independiente, Chacarita Juniors, Huracán, Vélez Sársfield, Ferro Carril Oeste, Argentinos Juniors, Gimnasia (La Plata), Platense, Quilmes, Talleres (Escalada), Tigre Lanús, Atlanta

Telegramda izləyin