Son zaman məktəblərdə baş verənlərlə bağlı AÇIQLAMA

Son günlər Bakı məktəblərində xoşagəlməz hallar yaşanır. Bir neçə gün öncə sosial şəbəkələrdə Bakının Sabunçu rayonu Kürdəxanı qəsəbəsində yerləşən 112 saylı orta məktəbdə şagirdin sinif otağında məktəbli yoldaşı tərəfindən döyülməsinin görüntüləri yayılıb. Kadrlarda bir məktəblinin digərinə qarşı fiziki təzyiq göstərdiyi, başqa birinin isə hadisəni videolentə aldığı görünür. Video yayıldıqdan sonra sözügedən məktəbin direktoru vəzifəsindən azad edilib. Yayılan digər videoda isə Bakının 48 saylı məktəbində şagirdlər sinif otağında yemək bişiriblər. Daha sonra məlum olub ki, bu görüntü ötən tədris ilində (16 may 2022-ci il) çəkilib.

Məktəblərdə qeydə alınan bu hallar barədə BiG.AZ-a danışan təhsil eksperti Qoşqar Məhərrəmov bildirib ki, şagirdlərin telefondan istifadəsi ilə bağlı müəyyən tədbirlər görülməlidir:

"Ümumiyyətlə, şagirdlərin təhlükəsizliyi və bununla bağlı Birləşmiş Millətlər Təşkilatının müəyyən nizamnamləri, uşaq hüquqları ilə əlaqədar qanunvericiliyi var. Bunlara əsasən, bizim Konstitusiyamızda da uşaq hüquqlarının müdafiəsi ilə bağlı maddələr mövcuddur. Məktəblər həmin qanunvericiliyə diqqət yetirərək məktəbin texniki imkanlarını, hüquqi vəzifələri, prosedurları yenidən nəzərdən keçirib hazırlamalıdırlar. Hazırlamaq işin bir tərəfidir. İkinci tərəfi isə bunun şagirdlərə, müəlimlərə, valideynlərə çatdırılması, kommunikasiya olunmasıdır. Sadəcə bu, bir təqdimat şəklində olmamalıdır. Məktəbin divarlarında, sinif otaqlarında hansı davranışların yolverilən, hansıların yolverilməz olduğu, yəni gözlənilən davranışların və qadağan olunan davranışların nə olduğu qeyd olunmalıdır ki, şagirdlərin gözünün qarşısında olsun və onlara tez-tez xatırladılsın. Əgər bu davranışla əlaqədar nizamnamə hazırlanarsa və insanlara yaxşı çatdırılarsa, düşünürəm ki, bu mənfi halların qarşısı nisbətən alınar.

Eyni zamanda, telefonun istifadəsi ilə bağlı bilirik ki, yetkinlik yaşına çatmayan şəxslərin telefon vasitəsilə bir-birilərini şantaj, bullinq etmə ehtimalları var. Bu səbəbdən məktəblərdə səhər saatlarında şagirdlərdən telefonların yığılmağı və məktəbdən çıxanda geri verilməyi tövsiyə olunur. Əgər belə olmasa, yenə də mənfi halların olma ehtimalı çoxdur. Məsələn, ehtimal ki, o yemək bişirilmə görüntüləri texnologiya dərsində olub. Bu, şagirdlərin təhlükəsizliyinə mənfi hal yaşatmırsa, ola bilər. Amma bir alov yandırılırsa, bu, artıq təhlükədir. Lakin kimya laboratoriyasında eksperimentin aparılması üçün alovdan istifadə oluna bilər. Əgər təhlükəsizlik qaydaları təmin olunursa, yəni şagirdlərin əlcəyi, eynəyi, ağ xalatı varsa, bu, təhlükəsizlik qaydalarına riayət olunması mənasına gəlir. Laboratoriyalarda bunlar təmin olunubsa, deməli, yemək bişirmə də, eksperiment də edilə bilər. Amma müəllimin, yaxud şagirdin digər şagirdə fiziki şiddəti isə artıq adı üstündə zoraklıqdır, qısnamadır, bullinqdir. Ona görə də bunun cinayət məcəlləsində yeri var. Bu, artıq birbaşa hüquqi bir məsələdir və buna hüquqi status verilməli, lazımi cəza tədbiri görülməlidir. Şagirdin şagirdə, eyni zamanda müəllimin şagirdə qarşı bullinqi cinayət məsuliyyətlidir".

Ekspert qeyd edib ki, məktəbdə baş verənlər multifaktorial hadisələr olduğuna görə, burada təqsir və məsuliyyət təkcə bir nəfərin üzərinə düşmür:

"Vətəndaş məsuliyyəti olaraq, biz başa düşməliyik ki, hansısa mənfi hal varsa, onu yaymaqla digərlərini həmin əmələ təşviq edə bilərik. Ona görə də o videoda baş verənlərlə bağlı günahkar axtarmağın mənası yoxdur, çünki burada bir yox, bir neçə günahkar var. Yəni hadisənin baş verməsində şagirdin ailəsindən qaynaqlanan səbəblər ola bilər. Məktəb rəhbərliyi və ya müəllim də günahkar ola bilər. Bu bir çox multifaktorial hadisədir deyə burada bir nəfəri günahkar elan etmək asan məsələdir. İctimai tədbir görülməlidir. Həm valideyn maarifləndirilməli, həm də məktəb psixoloqu güclü işləməlidir, tərbiyəvi-maarifləndirici işlər görməlidir. Amma bunlara rəğmən, hər şey qaydasında olsa belə, bu hallar yaşana bilər. Bu zaman hüquq öz işini görməlidir. Yəni hər bir halda, hər şey qaydasında olsa belə, bu hallar ola bilər. Bu hallara qarşı da adekvtat tədbirlər görülməlidir".

Nuranə

Telegramda izləyin

instagramda izləyin