10 sualda təzyiq problemləri

2) Təzyiqimi sol qolumdan ölçəndə sağdakından daha yüksək olur, görəsən niyə?
Qan təzyiqinin iki qolda fərqli olması anormal deyil. 3 mindən çox insanın iştirak etdiyi araşdırmada təcrübədən keçənlərin təzyiqləri hər 2 qoldan ölçülüb. İki qol arasındakı fərq təxminən 3-5 mmHg olub. Amma təzyiqi yüksək olanlarda, xüsusilə köklərdə, iki qol arasındakı fərq daha çox olub. Bəzi mütəxəssislər bu vəziyyətin gələcəkdə ürək xəstəliyinin yaranmasının xəbərçisi olduğunu düşünürlər. Əgər iki qol arasındakı təzyiq fərqi 20 mmHg-dən çoxdursa, bir qola gedən damarda darlıq olmasını araşdırmaq lazımdır.

3) Təzyiq dərmanları xərçəngə səbəb olur, doğrudurmu?
Keçən il ABŞ-da yüksək təzyiq müalicəsində çox istifadə edilən, qısa adı ARB olan dərman qrupunun az da olsa xərçəng riskini artırdığını bildirən araşdırmanın nəticəsi açıqlanıb. Amma növbəti aylarda başqa elm insanlarının apardığı araşdırmalar bu tapıntını təsdiq etməyib. ABŞ-ın dərmanların təsdiq və yoxlamasından məsul olan təşkilatı FDA, 150 min xəstənin üzərində 31 araşdırmanı apardıqdan sonra bu dərmanların xərçəng riskini artırmadığı nəticəsi təsdiqlənib. Avropalı rəsmilərin bu mövzuda araşdırmaları davam edir. Mütəxəssislərin böyük əksəriyyəti ARB qrupu dərmanların xərçəng riskini yüksəltmədiyi fikirindədir.

4) Başım ağrıyanda təzyiqimin yüksəldiyini anlayıram və dərman qəbul edirəm. Bu doğrudurmu?
Son 50 ildə aparılan araşdırmalar, nadir vəziyyətlərdən başqa, yüksək təzyiqlə baş ağrısı arasında səbəb-nəticə əlaqəsi olmadığını göstərib. İllər əvvəl londonlu həkim, xəstələrinin təzyiqlərinin yüksəldiyini başa düşüb-düşmədiklərini araşdırıb. Araşdırdığı 102 xəstənin yarısı, "Təzyiqimin qalxdığını başadüşürəm" deyib. Amma bu şəxslər arasında təxminləri doğru olanların sayı bir əlin barmaqlarından çox deyil. Bütün məlumatlar, müalicələrini baş ağrılarına görə təşkil edənlərin böyük səhv etdiklərini göstərir.

5) Yüksək təzyiqdə vərəsəliyin rolu varmı?
Yalnız vərəsəliklə keçən yüksək təzyiq xəstəliyi var. Amma çox nadirdir. Qohum olanları əhatə edən araşdırmalar, hipertenziyada genetikanın zəmin olduğunu göstərir. Lakin çox insanda əsas faktorlar həyat tərziylə əlaqədardır. Son illərdə aparılan araşdırmalarda hipertenziyası olanlarda bəzi genetik mutasiyalar aşkarlansa da, bunların heç biri öz başına təyin edilmir. Elə görünür ki, yüksək təzyiq xəstəliyi, həyat tərzi, yaş və genetik faktorlar arasındakı kompleks qarşılıqlı təsirlə yaranır.

6) Təzyiq dərmanlarının əks təsirləri varmı?
Təzyiq müalicəsində bəzi əks təsirləri var. Dozanın azaldılmasını hətta dərmanın dəyişdirilməsini tələb edə bilər. Əks təsirlərdən bəziləri belədir:

- Halsızlıq
- Baş gicəllənməsi
- Quru öskürək
- Kaliumda azalma
- Əzələ və oynaq ağrısı
- Ayaqlarda şişmə
- Allergik reaksiyalar

7) Avtomatik təzyiq alətiylə ölçülən qan təzyiqi doğrudurmu?
Avtomatik alətlər ya klassik ölçümlərdəki ilə eyni damar səslərini dinləyərək, ya da qan axınının yaratdığı titrəşmələri hiss edərək ölçür. Ümumiyyətlə, qolun üst hissəsinə yerləşdirilən alətlərin ölçüləri, əl biləyinə və barmaq ucundan ölçənlərinkinə nisbətən daha həssasdır.

8) Həkim qan təzyiqinin 24 saat davamlı ölçülüb qeyd olunmasnı niyə istəyir?
Qan təzyiqi gün ərzində dəyişir. Gün ərzində bu enmələrin və qalxmaların gözlənilən gedişatı var. Oyaq olduğumuz vaxt təzyiq daha yüksək olur, yuxu əsnasında 10-20 faiz düşür. Hər 15, ya da 30 dəqiqədə bir qan təzyiqini ölçən alət 24 saat ərzində 50 və ya 100 ölçmə edir. Bu ölçmələr bir insanın qan təzyiqini, həkim tərəfindən bir dəfə ölçüləndən çox daha yaxşı təmsil edir və ürək damar xəstəlikləri riskinin daha həssas şəkildə nəzərdə tutulmasını təmin edir.

9) Təzyiqimi evdə ölçdükdə normal çıxır, amma nə vaxt həkimim ölçsə yüksək olur. Səbəbi nədir?
Bu vəziyyətə ağ köynək hipertenziyası deyilir. Bu diaqnoz ancaq digər vaxtlarda qan təzyiqinin normal olduğu sübut edildikdən sonra qoyula bilər. Çünki bu qrupa qoyulan xəstələrə yaxından baxıldıqda qan təzyiqlərinin başqa vaxtlarda da yüksəldiyi müşahidə olunur.