Dünya idmanı 2010

Dünya idmanı 2010 ÇEMPİON ÖKÜZLƏR (İspaniya)
İlin ən əhəmiyyətli turnir Afrika qitəsində ilk dəfə reallaşdırılan 19cu Dünya Kuboku oldu. İspaniyanın çempionluğu turnirə yan rollarda başlayan vuvuzela və Kahin Sprut Paul, çempionat irəlilədikcə baş rolları almışdı. Futbolda Inter, mübarizə etdiyi 6 turnirin 5ində kuboku qazanarkən; Sebastian Vettel Formula 1in ən gənc çempionu oldu. Basketbolda LeBron Ceymsin Miami Heata transferi hadisə yaratdı, Vancouver 2010da Gurçu xizəkçi Kumaritashvilinin ölümü böyük kədər yaşatdı
2010un ən əhəmiyyətli idman hadisəsi heç şübhəsiz Cənub Afrikada reallaşdırılan Dünya Kuboku oldu. İspaniya Milli Komandası, bu il 19.cu təşkil edilən çempionatda ilk dəfə xoşbəxt sona çataraq böyük bir müvəffəqiyyətə çatdı. Öküzlər, normal müddəti qolsuz bitən matçda Hollandiyanı uzatmalarda Andres Iniestanın qoluyla 1-0 udaraq, çempionluğu əldə etdi. Üçüncülüyü isə Uruguayı 3-2 məğlub edən Almaniya qazandı. Kubokda qol krallığını Alman Tomas Müller, 5 qol və 3 asistle əldə etdi, ən yaxşı futbolçu olaraq da Uruguaylı Diyeqo Forlan seçildi.
11 İyun-11 İyul tarixləri arasında təşkil edilən turnir, qrup matçlarındakı cansıxıcı futbol səbəbiylə böyük tənqid götürdü. 64 qarşılaşmanın oynandığı çempionatda matçlar irəlilədikcə futbol keyfiyyəti daha da artdı.
Cənub Afrikanın yerli çalğısı vuvuzela, ekran başındakıların və komandaların sinirlərini pozsa da qadağan edilmədi. Dəlilik yaz aylarında yalnız Afrikanı deyil bütün dünyanı qucaqladı, vuvuzela satışları tavan etdi.
İlk olaraq 4-0lıq almaniya-Argentina matçıyla adını eşitdirən Kahin Sprut Paul, Panzerlerin oynadığı 7 matçdakı 5 qalibiyyət və 2 uduzmanı, ayrıca İspaniyanın çempionluğunu bilərək turnirin maskotu Zakuminin başmağını rəsmi olaraq dama atdı. Bəhs şirkətlərindən iş təklifi belə alan 2,5 yaşındakı sprut 26 oktyabrda həyatını itirdi.
5 kuboklu nəhəng (İnter)
Serie A komandası , Jose Mourinho və Rafael Benitezin öndərliyində mövsümü Çempionlar liqası, İtaliya Liqası, İtaliya Super Kuboku, İtaliya Kuboku və Klublar Dünya Kubokunu qazanaraq bağladı. Qara-mavililər, Çempionlar liqasının Madriddəki finalında Bayern Münihi 2-0 məğlub edərək 35 il sonra kuboku muzeyinə apardı.
İtalyanlar, UEFA Super Kubok mübarizəsində isə Atletico Madridə 2-0 məğlub olmaqdan xilas ola bilmədi. İspan qrupu, Avropa Liqasının finalında İngilis Fulhamı uzatmada 2-1 məğlub edərək çempionluğa çatmış və Interin rəqibi olmuşdu.
Galactico Məsud
2010 Dünya Kubokundakı futboluyla bəyənmə yığan Məsud Özil, İspan nəhəngi Real Madrid ilə 6 illik müqavilə imzaladı. Alman Milli Komandasının Türk əslli oyunçusu, ulduzlar birliyi "Galacticos" ilə sənədə 5 milyon euroluk müqavilə etdi.
Oyunlara acı başlanğıc
Kanadanın Vancouver şəhərində 12 Fevralda başlayan və 16 gün davam edən 21-ci Qış Olimpiada Oyunlarında birinciliyi 14 qızıl, 7 gümüş və 5 bürünc medalla ev sahibi Kanada qazandı. 10 qızıl, 13 gümüş və 7 bürünc medal yığan Almaniya ikinci olarkən; üçüncülük kürsüsünə isə 9 qızıl, 15 gümüş və 13 bürünc medal əldə edən ABŞ çıxdı.
Oyunların açılış mərasiminə yalnız saatlar qala Gurçu xizəkçi Nodar Kumaritashvilinin məşq əsnasında keçirdiyi qəza nəticəsi həyatını itirməsi seremoninin qabağına keçdi və günlərlə danışıldı. Edilən araşdırmalar nəticəsində eniş yerinin qüsurlu olmadığı "səhv"li olanın Kumaritashvili olduğu nəticəsinə çatıldığı bildirildi.
Təşkilat boyunca yaşanan bir çox qəza təhlükəsizlik mövzusundakı narahatlıqları davamlı gündəmdə tutdu.
Kral Ceyms, Miami Heatda
NBAin müzakirəsiz ən məşhur oyunçusu olan LeBron Ceyms, mövsüm sonunda sərbəst qalınca Cleveland Cavaliersdən ayrılıb, Miami Heatın yolunu tutdu. Cleveland tərəfdarı, öz öz övladları olaraq gördükləri Ceymsin bu qərarına hörmət göstərmək yerinə oyunçunun posterlerine daş atıb, adını daşıyan məhsulları atəşə verdi. Ceyms, bu transfer qarşılığında 5 ildə 100 milyon dollar qazanacaq.
NBAdə 59cu dəfə təşkil edilən All-Star matçında Şərq, Qərbi 141-139 məğlub edərkən, 108 min 713 biletli basketbol sevərin izlədiyi Dallas şəhərindəki mübarizədə tamaşaçı rekordu qırıldı.
Boston Celticsə nəfəsləri kisən bir ardıcıl sonunda 4-3 üstünlük təmin edən Los Angeles Lakers, 16cı çempionluğunu qazanarkən komandanın ulduz adı Kobe Bryant, keçən mövsüm olduğu kimi yenə final ardıcıllığının MVPi seçildi.
Euroleaguedə çempionluğa finalda Olympiakosu 86-68 məğlub etdən Barcelona oldu. Dünya Qadınlar Basketbol Çempionatında finalda evsahibi Çək Respublikasını 89-69 məğlub etdən ABŞ, çempion oldu.
Vettel tarix yazdı
F1də 2010 mövsümündə pilotlar çempionluğunu, Redd Bulldan Sebastian Vettel, 256 bal ver qazandı. 23cü yaşından 135 gün alan Alman pilot, Formula 1də ilk çempionluğunu əldə edib, tarixin ən gənc çempionu ünvanını qazanmağı bacardı. Son yarışa 231 xalla üçüncü sırada girən Vettel, 15 bal önündəki Fernando Alonsonun yarışı 7., yeddi bal üstündəki Mark Webberin də 8. sırada tamamlaması üzərinə rəqiblərini geridə buraxıb, çempionluğa çatdı. Markalar klasmanında isə Rədd Bull, ilk dəfə zirvədə iştirak etdi. 3 mövsüm aradan sonra pistlere dönən Michael Schumacher, mövsümü 9cı sırada tamamlaya bildi.
VOLEYBOL
Yaponiyadakı Dünya Qadınlar Voleybol Çempionatında çempionluğu, finalda keçən il olduğu kimi Braziliyanı 3-2 məğlub edən Rusiya, cəmi 7ci dəfə qazandı. Dünya Qadınlar Grand Prix finalları sonunda ABŞ, 5 matçını da qazanaraq, 3. dəfə xoşbəxt sona çatdı. Dünya Kişilər Voleybol Çempionatında çempionluğa, finalda Kübanı 3-0 məğlub edən Braziliya, üst üstə 3cü dəfə oldu. Dünya Kişilər Super Liqasında isə Braziliya, finalda Rusiyanı 3-1 məğlub edərək 9cu dəfə çempion oldu.
ATLETİZM
Qatardakı Dünya Salon Atletizm Çempionatında ABŞ, 8 qızıl, 3 gümüş və 6 bürünc medalla birinciliyi qazandı. Berlin 2009da dərəcəyə girə bilməyən qadınlar sırıkla yüksək atlamanın 1 nömrəsi Yelena Isinbayeva, burada da medaldan uzaq qaldı. Avropa Atletizm Çempionatında Rusiya 10 qızıl, 6 gümüş və 9 bürünc medalla ilk sıraya yerləşdi. Qoldan Leaguenin yerini alan Diamond Leaguedə Ağılanın Bolt 100 metri Lozanda 9.82, Parisdə isə 9.84 qaçdı. Jamaikalı atlet, Berlin 2009da 9.58 ilə dünya rekordunu əldə etmişdi. Keniyalı David Rudisha, kişilər 800 metrdə bir həftədə iki rekorda imzala idi, əvvəl 1 dəqiqə 41.09 saniyə sonra 1 dəqiqə 41.01 saniyəlik zamanlar reallaşdırdı.
GİMNASTİKA
Dünya Ritmik Gimnastika Çempionatında ev sahibi Rusiya, 7 qızıl, 5 gümüş və 1 bürünc medalla çempionatın zirvəsində iştirak etdi. Dünya Artistik Gimnastika Çempionatında Çin, 4 qızıl, 3 gümüş və 2 bürünc medalla birinci oldu.
RALLİ
Dünya Ralli Çempionatında 2010 mövsümü sürücülər çempionluğunu, Citroen C4 qrupunun Fransız sürücüsü Sebastien Loeb, 276 bal toplayaraq 7ci dəfə üst üstə qazanarkən, Citroen C4 də 456 bal ver markalar çempionluğunu əldə etdi. Beynəlxalq Dakar Rallisində birincilikləri, avtomobildə İspan Carlos Sainz-Lucas Cruz qrupu, motosikletdə də Fransız Cyril Despres, qazandı.
ÜZMƏ
Avropa Üzmə, Atlama və Sinxronizə Üzmə Çempionatında birinciliyi Rusiya, 13 qızıl, 7 gümüş və 8 bürünc medal yığaraq qazandı. Dünya Qısa Cığır Üzmə Çempionatında isə ABŞ, 12 qızıl, 6 gümüş və 7 bürünc medalla ilk sıranı aldı. Çempionatda ən diqqət çəkici ad 6 qızıl və 1 gümüş medal ilə rekord edən ABŞlı Ryan Lochte oldu. 26 yaşındakı ulduz yüzüçü, yüksək texnologiya məhsulu çimərlik geyimlərinin qadağan edilməsinin ardından ilk qırılan fərdi rekordlara 200 metr qarışıq(1: 50. 08) və 400 metr qarışıqda(3: 55. 50) imza ataraq ilin idmançısı oldu.
TENNİS
Kortlarda 2010un ulduzu heç şübhəsiz Rafael Nadal oldu. Sırasıyla Roland Garros, Wimbledon və ABŞ Açıqda çempionluq qazanan İspan tennisçi, bu müvəffəqiyyətiylə "4 Grand Slam turnirində ən az bir çempionluğu olan 7. kişi tennisçi" ünvanının da sahibi oldu. Nadal, son 6 ildə 5. dəfə əldə etdiyi Fransa Açıqdakı çempionluğunun ardından dünya klasmanının 1 nömrəli kreslosunu əzəli rəqibi Roger Federerin əlindən aldı.
Avstraliya Açıqda kişilərdə Federer, qadınlarda isə Serena Williams zirvədə iştirak etdi. Williams, Wimbledonda da xoşbəxt sona çatan ad oldu. Roland Garrosda qadınlarda tacın sahibi sürpriz bir ad Francesca Schiavone oldu. Mövsümün son Grand Slamı olan ABŞ Açıqda qadınların ən böyüyü Kim Clijsters olarkən, Belçikalı raket üst üstə 2. dəfə xoşbəxt sona çatdı.
Wimbledonda tarixi matç
Tək kişilərdə ABŞlı John Isner ilə Fransız Nicolas Məlumu 1-ci turda qarşı-qarşıya gətirən matç 3 gün boyunca tam 11 saat 5 dəqiqə cəmi müddətə çataraq tarixə keçdi. Qarşılaşma, havanın qaralması səbəbiylə iki dəfə bir sonrakı günə təxirə salındı. Rəqibini 6-4, 3-6, 6-7 (7), 7-6 (3), 70-68lik setlərlə məğlub edən Isner, eyni gün oynadığı ikinci dövrdə yorğunluq səbəbiylə ələnilməkdən xilas ola bilmədi. Həm Isner (113) həm də Məlum (103) aca rekordu qırdı.
FUTBOLDA GÖZƏ DƏYƏNLƏR
- Avro 2016ın ev sahibliyinə namizəd olan Türkiyə, səs vermədə 7-6 Fransaya itirdi. UEFAin Fransız başçısı Michel Platininin "Bir Türk başçı olsa o zaman Türkiyə də qazanar" şəklindəki sözləri böyük reaksiya yığdı.
- FIFA, 2018 Dünya Kubokunun Rusiyada 2022 Dünya Kubokunun isə Qatarda edilməsini qərarlaşdırdı. Səs vermə, komitə üzvləriylə əlaqədar ortaya atılan rüşvət skandallarının kölgəsində edildi. Amos Adamı və Reynald Temarii adlı üzvlər müvəqqəti vəzifədən uzaqlaşdırılarkən, səs verməyə günlər qala partlaq verən ikinci bir skandal FIFAi çox çətin vəziyyətdə buraxdı.
- Angolada edilən Afrika Xalqlar Kubokunda, turnir başlamadan əvvəl Togo Milli Komandası karvanına hücum meydana gəldi. Hücumda 2 adam həyatını itirərkən, qapıçının da aralarında olduğu 9 adam yaralandı. Togo, turnirdən çəkilərkən finalda Gananı 1-0 məğlub etdi Misir çempionluğa çatdı.
- 29 Noyabrdakı El Clasicoda Barcelona, Real Madridi 5-0 kimi tarixi bir hesabla məğlub etdi. 111 yaşındakı Bar tərəfindən, 10 Dekabrda Qatar Vəqfi ilə 5,5 illiyinə 165 milyon euroluk forma reklamı razılaşması edərək bu sahədə rekord qırdı və reklam alma ənənəsinə son verdi.
- Bahreyn ilə kənar sahədə xüsusi matç edən Togo Milli Komandasının "yalan" olduğu aydın oldu. Saxta oyunçulardan qurulan, özlərinə Togo Milli Komandası bəzəyi verən qrupu matça çıxardan köhnə texniki direktor Tchanileyə 3 il məhrum cəzası verildi.
HƏNDBOL
Avropa Kişilər Çempionatında, Xorvatiyanı 25-21 məğlub edən Fransa, çempionluğa çatdı. Kişilər Avropa Çempionlar liqasında İspaniya nümayəndəsi Barcelona Borgesi 36-34 məğlub et/yeyilən Alman THW Kiel çempion olarkən; Qadınlar Avropa Çempionlar liqasında isə finalda Romalı Oltchim Valceanı 28-21 və 32-31 məğlub et/yeyilən Danimarkadan Viborg HK xoşbəxt sona çatdı.
BUZ HOKEYİ
Almaniyada təşkil edilən Dünya Kişilər Buz Hokeyi Çempionatında birinciliyi finalda Rusiyanı 2-1 məğlub edən Çex Respublikası qazandı. İsveç də Almaniyanı 3-1 məğlub edərək üçüncülüyü əldə etdi.
GÜLƏŞ
Sərbəst güləşdə Dünya Kubokunda çempionluğu, finalda İranı 5-2 məğlub etdi ev sahibi Rusiya qazandı. Moskvadakı Dünya Çempionatında isə zəfər yenə Rusiyanın olarkən, Türkiyə 9. sırada iştirak etdi. Greko-romendə yenə Moskvadakı Dünya Çempionatında evsahibi Rusiya zirvədə iştirak edərkən, Türkiyə ikinciliyi əldə etdi. Çində təşkil edilən Qadınlar Dünya Kubokunda isə ev sahibi Çin, finalda ABŞa 6-1 üstünlük təmin edərək çempionluğa çatdı.
BUZ KONKİSİ
İtalyanın Torino şəhərində 23-29 Mart tarixləri arasında reallaşdırılan 100. Dünya Artistik Buz Konkis(n)i Çempionatında Türk idmançıları dərəcəyə girə bilməzlərkən, Yaponiya, 2 qızıl medalla ən müvəffəqiyyətli ölkə olaraq diqqəti çəkdi.
VELOSİPED
Fransa Velosiped Dövründə birinciliyi, Astana komandasından İspan Alberto Contador 91.58.48.00lük cəmi dərəcəsiylə cəmdə 3cü dəfə qazandı. 30 Sentyabrda isə İspan velosipedçinin testlərində dopingli maddəyə rast gəlindiyi ortaya çıxdı. Özünü müdafiə edən Contador, tamamilə təmiz və günahsız olduğunu" söyləyərkən; özündə təsbit edilən Klenbuterol maddəsinin yarış günlərində yediyi bir mal ətindən keçmiş ola biləcəyini söylədi. Yarışlardan müvəqqəti məhrum edilən Contador ilə əlaqədar icra edilən istintaq davam edir.
KUBOKDAN QEYDLƏR
- Fransa Milli Komandasında baş məşqçi Raymond Domenechə söyüş söydüyü üçün heyətdən çıxardılan Nicolas Anelkaya komanda yoldaşları dəstək verdi və məşqi boykot etdi. İlk dövrdə ələnilən Fransız oyunçulara, kriminallar verildi.
- 2006ın çempionu İtaliya, qrupdan çıxa bilməyincə kubok tarixində 1. dövrdə ələnilən ilk son çempion oldu.
- Dörddəbir finalda vida edən iki əhəmiyyətli çempionluq namizədinin texniki direktorları Argentinada Diyeqo Maradona və Braziliyada Dunganın vəzifələrinə turnir bitimində son verildi.
- ispaniya-Hollandiya finalının İngilis hakimi Howard Webb, göstərdiyi 14 sarı və 1 qırmızı kart ilə finallarda ən çox kart göstərilən matça imzala idi.
- Almaniyanın İngiltərəni 4-1 məğlub etdiyi 2ci tur matçında İngilis Frank Lampardın vuruşunun qala xəttini keçməsinə baxmayaraq qol olaraq etibarlı sayılmaması uzun müddət "futbolda texnoloji istifadə" müzakirələrini gündəmdə tutdu.
- Nigeriya Milli Komandasıi, 1. dövrdə ələnildikdən sonra dövlət başçısı tərəfindən bütün beynəlxalq matçlardan 2 il məhrum edildi. FIFAin Nigeriyaya cəzası sonrası qərardan imtina edildi.
- Bütün turnir boyunca futbolçular, tərəfdarlar və jurnalistlər soyğunçulardan yaxalarını xilas ola bilmədi. Turnirin təşkilatçısı FIFAin ofisləri belə oğruların qəzəbinə uğradı.