6 ay sonra qoyulan diaqnoz: o, komada deyil

BiG.AZ ekspress.az-a istinadən xəbər verir ki, Katatonik - adamın müəyyən bir vəziyyətdə uzun müddət tərpənmədən qalması deməkdir. Katatonik şizofreniyanın ən öndə gələn əlamətləri hərəkət sahəsindədir.

Katatonik tip şizofreniyanın başlıca xüsusiyyəti hərəkətsizlik və ya həddindən artıq fəaliyyət, həddindən artıq neqativ düşüncələr, seçici susqunluq, davranışlarda əcaibliklə, ekolali və ekopraksi davranışları ilə nəzərə çarpan bir psixomotor pozğunluğudur.

Psixiatr Nihad Məmmədovun sözlərinə görə, ekolali - başqa bir adam tərəfindən deyilən sözün və ya ifadənin tutuquşu kimi açıq və mənasız şəkildə patoloji olaraq təkrarlanmasıdır. Ekopraksi isə başqa birinin davranışlarını dayanmadan təqlid etməkdir. Katatonik tip şizofreniyanın digər xüsusiyyətləri şablon davranışlar, avtomatik baş əymə, ya da təqlidçilikdir. Ağır katatonik stuporda özünə və ya başqalarına zərər verməsinin qarşısının alınması üçün xəstə müşahidə altında tutulur.

"Katatonik stupor ən çox yayılan psixoloji xəstəlikdir. Belə xəstələr mütləq formada xəstəxanada müşahidə altında saxlanılır. Xəstələrdə halsızlıq və ya özünə zərər vermə davranışları müşahidə edilə bilər. Əsasən xəstə müəyyən bir duruşda uzun müddət qalır, heç bir səsə, davranışa, hərəkətə reaksiya vermir. Yeməz, içməz, yatmaz, danışmaz. Bəzən birdən hücum, həddindən artıq hərəkətli bir vəziyyət ala bilər. Bəzən yatağında tərpənmədən komadaymış kimi yatar. Hərəkətsiz dayanan katatonik xəstələrin qol və qıçlarını hərəkət etdirə bilərsiniz. Xəstə xarici ətraf ilə əlaqəsini kəsmiş kimi görünsə də, ətrafda baş verənləri görür, anlayır və yaddaşına yazır. Lakin reaksiyasızdır".

Xəstəliyin eksitasiya dövründə katatonik xəstə böyük bir çətinliklə davamlı gəzərək mənasızca dayanmadan danışır. Bu gün şizofreniyanın bu formasının aradan qaldırılmasına dərman müalicəsiylə nail olmaq nadir halda baş verir. Xəstəlik əsasən 15-25 yaş arasında anidən yarana bilər. Xəstəliyin başlanğıcında təkrarlanan üz hərəkətləri müşahidə edilir. Ancaq xəstəlik başlandıqdan sonra 6 ay davam etməlidir ki, xəstəliyə şezofreniya diaqnozu qoyulsun.

"Xəstəlik daha çox qadınlarda özünü büruzə verir. Bəzən saatlarla bir nöqtəyə baxma, dodaqları irəli uzadıb donma vəziyyəti və ya hər hansı əcaib hərəkəti alıb, eləcə qalma əlamətləri ilə özünü büruzə verir. Xəstə hər şeyi hiss edir, görür, başa düşür. Sanki xəstəlik içdən gəlir. Məsələn, bir xəstə saatlarla sakit durub üzünə baxar, gözləmədiyin anda sənə hücum edib zərər verə bilər. Və ya katatonik xəstə saatlarla donmuş vəziyyətdə qalıb saatlarla gülə, ağlaya bilər. Sənin isitifadə etdiyin hər hansı bir kəlməni eyni hərəkətlə saatlarla təkrarlaya bilər. Bu xəstələr çox təhlükəli olurlar. Onlarla bir evdə yaşamaq mümkün deyil. Onlar uzun müddət xəstəxanada müalicə aldıqdan sonra evə buraxıla bilərlər".

Həmsöhbətimiz bildirir ki, bir zamanlar bu xəstəliyin müalicəsi olmadığı üçün bütün xəstələr eyni xəstəxanalara yerləşdirilib, bütün həyatlarını orada keçirməli olurdular. İndi isə vəziyyət dəyişib, müasir dərmanların təsiri çox böyükdür. Heç sağalmayacaq deyə düşünülən xəstə də dərmanların və yaxınlarının yardımı ilə sağala bilir.

Şizofreniyanın yaranma səbəbləri isə müxtəlifdir. Xəstəlik anidən və ya hər hansı bir xəstəliyin təsirindən yarana bilər. Xəstəliyin yaranmasında stress amilinin böyük rolu var. Bəzən şizofreniya yaşanılan ümumi tibbi bir vəziyyətə bağlı olaraq da ortaya çıxa bilər. Bunu fərqləndirmək tam olaraq mümkün deyil.

N.Məmmədovun sözlərinə görə, şizofreniyanın müalicəsində müasir dərmanların illərə cəmiyyətdən qaçmış xəstələrə belə faydalı olduğu müşahidə edilir. Müalicədə dərmanlar ilk sırada gəlir. Bu xəstəlik üçün psixoterapiyanın heç bir faydası yoxdur.

Telegramda izləyin

instagramda izləyin