Bu da beyinin ana kartı

Elm adamları, insan beyni ilə elektronik dövrələr arasındakı bənzərliyi ortaya çıxardı: Hər ikisində də dövrələri təşkil edən bir ana plata var.

 "Frontiers in Computational Neuroscience" jurnalında nümayiş olunan işdə, İsraildəki Tel Aviv Universiteti Elektrik Mühəndisliyi Hissəsindən araşdırmaçılar, elektrik və kimyəvi siqnalları çatdıran neyronlar arasındakı məlumat axışını nəzarət edən ulduz şəkilli glian hüceyrələrinin yeni bir funksiyasını ortaya çıxardı.
Araşdırmaçılar, beyində əksəriyyətdə olan glial hüceyrələrin ən böyüyü olan astrositlerin, eyni zamanda beynin müxtəlif bölgələrindəki fərqli əsəbi dövrələri də bir-birinə bağlayan bir anakart kimi vəzifə etdiyini kəşf etdi.

Beyindəki siqnal ötürülməsi təqlid etmək üçün hazırlanan ədədi modellər istifadə edən araşdırmaçılar, astrositlerin nöronlarla ötürülən bütün fərqli mesajları birləşdirərək beynin dövrə sisteminə nüsxəsi çıxarılırdı ortaya çıxardı.

Neyronlar və sinapsislerin meydana gətirdiyi şəbəkələrə əlavə ağlar təşkil astrositler, eynilə anakartların kompüterdə gördüyü funksiya kimi beynin müxtəlif bölgələrindən gələn məlumatları bərabər zamanlı olaraq koordinasiya edir. Bu, eynilə bir orkestr başçısının orkestrdəki bütün çalğılar arasındakı uyğunlaşması təmin etməsinə bənzəyir.
Elm dünyasında həyəcanla qarşılanan kəşfin, neyron hüceyrələri arasındakı ünsiyyətə işıq tutaraq beyni təsir edən xəstəliklər və pozuqluqların başa düşülməsinə kömək təmin etməsi gözlənilir.

Araşdırmanı idarə edən Prof. Esel Min Yakop, epilepsiya kimi bir çox xəstəliyin beyin daxili əlaqə pozuqluqları ilə əlaqəli olduğuna işarə etdi. Yakop, "Beynin necə mesaj göndərdiyiniz tam olaraq başa düşülməsi, elmi marağın kənarında bir əhəmiyyət daşıyır. Beyindəki ünsiyyət sistemində meydana gələn axsaqlıqlar ilə glial hüceyrələrin zərər görməsi, bir çox xəstəlik və pozuqluğa səbəb olur.

Bu səbəblə beyindəki şəbəkənin funksiyası ilə əlaqədar əskiksiz məlumat sahibi olmaq, elm adamlarının problemin səbəb qaynaqlandığını və harada olduğunu taparaq müalicə üsulları inkişaf etdirmələrini təmin edəcək "dedi.

Yakop, beyindəki iki rabitə sisteminin əslində bir-biri ilə əlaqəli olduğuna və bir-birlərini təsir etdiyini bildirdi.
İndiyə qədər beyin içindəki əlaqə, neyronlar arasında sinapsların köməyiylə qurulan birə bir keçidlər olaraq tanımlanıyordu. Astrositlerin isə neyronları örtərək və beynin fərqli bölgələri arasında sərhədlər meydana gətirərək qoruyucu funksiya gördüyü varsayılıyordu.

Astrositler, neyronlara nisbətən daha yavaş məlumat çatdırır. Saniyənin mində birində çatdırılma edən neyronlara müqayisədə saniyənin onda birində məlumat ötürülməsi təmin edən astrositler, buna qarşılıq daha böyük miqdarda və daha uzaq məsafələrə mesaj daşıyır.

Kəşf, nevro alimlər neyron əsaslı şəbəkələrin kənarında bir baxış bucağı təmin edərək, beyni daha bütünsel bir baxımdan görmələri imkanı tanıyacaq.

mənbə: xezerxeber.com

Telegramda izləyin

instagramda izləyin