Bu mallar maya dəyərindən qat-qat yüksək satılır - Problemin həlli nədədir?

Məlumdur ki, bazarda mövsümi meyvə və tərəvəzlərin qiymətlərində hədsiz bahalaşma var. Bazarda ən bahalı məhsullardan biri də qoz-fındıqdır. Belə ki, bu məhsulların topdansatış bazarındakı qiymətlə pərakəndə satış bazarındakı qiymət arasında ciddi fərq var. Qoz-fındıq satışı ilə məşğul olan rayon sakinləri şikayət edirlər ki, yığdıqları məhsullar mağazalarda və bazarda dəyərindən baha satılır. Satıcılar aldıqları məhsulları bazarda maya dəyərindən qat-qat yüksək qiymətə satışa çıxarırlar.

Azad İstehlakçılar Birliyinin sədri Eyyub Hüseynov BiG.AZ-a açıqlamasında bildirib ki, qiymətlərin süni şəkildə təyin olunmasının qarşısı alınmalıdır:

"Hər bir insan hər bir malı istənilən qiymətə sata bilər. Söhbət qiyməti dövlət tərəfindən tənzimlənməyən mallardan gedir. Bazar da özünün tələb və təklif axını ilə işləyir. Tələb olduqda təklif də meydana çıxır. Tələb təklifi üstələdikdə qiymət artır, keyfiyyət isə aşağı düşür. Bu, bazar iqtisadiyyatının prinsiplərindən irəli gəlir. Dövlət bu məsələyə müdaxilə edə bilməz. Lakin dövlət bütün hallarda bunu müşahidə etməlidir və bazarda rahat bir rəqabət şəraiti formalaşdırmalıdır.

Beləliklə, qiymətlərin süni şəkildə təyin olunmasının qarşısı alınmalıdır. Təsadüfi deyil ki, cənab Prezident İlham Əliyev iqtisadi yığıncaqlarda deyir ki, bazarda inhisarçılıq var, qiymətlərin sövdələşib qoyulması məsələsi var və bu məsələlərdən yüksəldilmiş qiymət meydana çıxır. Bu problem mövcuddur. Gərək dövlət bu sövdələşməni ləğv etsin. Azərbaycan bazarı balaca olduğu üçün hər bir mal qrupu asanlıqla çevriləşməyə gəlir və qiyməti təyin edə bilirlər".

İqtisadçı ekspert Natiq Cəfərlinin sözlərinə görə, bu, iki tərəfin özü arasında həll olunmalı məsələdir və bunun üçün rəqabətli mühitin geniş yayılmasına ehtiyac var:

"Bəzi məhsul qiymətlərinin dövlət tərəfindən müdaxiləsi mümkünsüzdür. Bizdə qiymətin tənzimlənməsində dövlət heç bir rol oynamır. Ancaq Tarif Şurasına aid olan qiymətlər dövlət tərəfindən tənzimlənən qiymətlərə aiddir. Ona görə də qarşılıqlı müqavilələr və qarşlıqlı öhdəliklərlə qiymətin formalaşdırılması mümkündür.

Əgər şikayətçilər, məsələn, öz məhsullarının ucuz alınıb baha satılmasından narazıdırlarsa, bu, iki tərəfin özü arasında həll olunmalı məsələdir. Yəni burada dövlətin hansısa bir formada müdaxilə etməsi, qiymətləri tənzimləməsi mümkün deyil. Ona görə də iş adamları ancaq öz aralarında bu məsələnin həll edilməsinə çalışmalıdırlar. Bunun üçün isə rəqabətli mühitin geniş yayılmasına ehtiyac var ki, insanların seçimi olsun. Yəni çoxlu sayda bazar oyunçuları olduqdan sonra seçim imkanları da yaranır. Əgər kimlərsə qiyməti diqtə edirlərsə, başqa formada qiymətin diqtə olunmasında iştirak edirlərsə, onlara yox, başqalarına - başqa bazar oyunçularına meyillənmək, onlarla müqavilə bağlamaq və onlarla işləmək daha rahat ola bilər. Ona görə də dövlətin burada rolu bu rəqabətli mühitin yaradılmasına çalışmaqdır. Yəni rəqabətli mühit genişlənməlidir ki, bu tipli problemlər, qiymətlərin süni şəkildə diqtə olunması, aşağı salınması və yaxud yuxarı qaldırılması ilə bağlı məsələlər öz həllini tapsın. Təəssüf ki, bizdə ən böyük problem bu rəqabətli mühitin zəif inkişaf etməsilə bağlıdır".

Nuranə

Telegramda izləyin

instagramda izləyin