Sokrat kimdir?

Sokratın təhsil sistemində görüş və fikirlərinin öz tərəfindən qələmə alınması, yazılı əsərlər verilməsi olmadığından, haqqında bildiklərimizi başqa qaynaqlara borcluyuq. Bu qaynaqlardan biri, onun məşhur şagirdlərindən General Ksenophon, o biri də Sokratın söylədiklərini fəlsəfi dialoqlarına eynilə alan/sahə Əflatundur.

Sokratın həyatının ilk dövrləri tam mənasıyla bilinməməkdədir. Daha sonrası, bəzi şərhçilər, "Anabasis" yazıçıs(n)ı Ksenophonla Əflatunun fəlsəfi dialdglarına çox güvənə bilməyəcəyi inancındadırlar. Bunlara görə, bir əsgər olan Ksenophonun Sokratı lazımınca anlaya bilməsi haqqında danışılan deyil. Əflatuna gəlincə, Sokrata qarşı duy/eşitdiyi böyük heyranlıq səbəbiylə öz fikirlərini ona mal etmiş olması düşünülə bilər.

Atası heykəltəraş anası bir mama olan Sokrat, zamanın təməl məlumatlarını gənclik çağındaykən öyrənmişdi. Həndəsə, musiqi, astronomiya mövzularını dərininə bilirdi. Bədən tərbiyəsinə də maraq/əlaqə göstərdiyi, əsgərlik xidmətlərindəki çətinlikli dayanıklığı və müvəffəqiyyətləriylə aydın olmaqdadır.

Çox sadə geyinən və sadə, sadə bir həyatı davam etdirən Sokrat, günlərini Afinalı vətəndaşlarla, xüsusilə dostlarından və pərəstişkarlarından meydana gəlmiş ətraflarda etdiyi danışmalarla keçirərdi. Bu danışmalar, onun təliminin, fikirlərini və fikirlərini yayma sisteminin praktikaya tökülmüş bir tətbiqi idi.

Daha yuxarıda da toxunduğumuz kimi, təhsil sistemi "dialog"lara,karşılık danışmağa dayanıyordu.Atinanın zeytunluq, dəfnə ağaclarıyla kölgəli bağçalarında, meydanlarda, küçələrdə edilən gəzintilər əsnasında bir tərəfdən də "qarşılıqlı danışmalar" halındakı dərslərini verərdi.