Telekanallar İTV-yə üsyan etdi

Telekanallar İTV-yə üsyan etdi İctimai Televiziya və Radio Yayımları Şirkətinin (İTV) proqram və koordinasiya direktoru Rafiq Nəbiyev: «Bu hələ ki, təklifdir…»

Kamil Şahverdi: «İTV-ni fərqləndirmək və ortaya ayrı-seçkilik salmaq haqsızlıqdır»

Bildiyimiz kimi, Milli Televiziya və Radio Şurasının (MTRŞ) qərarıyla Mayın 1-də Azərbaycanda bütün xarici serialların yayımı dayandırıldı. Məqsəd Azərbaycan tamaşaçılarını ölkədə istehsal olunan milli filmlərlə təmin etmək idi. Allah tərəfi əcnəbi serialların yayımına qoyulan qadağaya özəl televiziyaların hamısı birmənalı şəkildə əməl etdilər. Belə də ki, heç başqa variantları da yox idi. Sözün düzü, bu qadağadan sonra efirdə yaranacaq boşluq da bizi narahat etməyə bilməzdi. Çünki əcnəbi serialların yığışdırılmasıyla teleməkanda yaranan boşluğun dərhal şahidi olduq. Elə deyəsən Milli Televiziya və Radio Şurasının özü də bu boşluqdan yana izləyicilərdən az narahatlıq hissi keçirmədi. Çünki üstündən bir ay keçmiş qurum yeni fikirə düşməli oldu. Belə ki, gözünüz aydın. Əcnəbi serial həvəskarları, artıq İctimai Televiziya bu fürsəti sizlərə yenidən qazandıracaq. Belə ki, Milli Məclis "İctimai televiziya və radio yayımı haqqında" qanunda bir sıra dəyişikliklərlə yanaşı, ictimai yayım proqramlarına verilən tələblərlə bağlı dəyişiklik edəcək.
Artıq məsələ MM-in Mədəniyyət komitəsinin iclasında müzakirə edilib. Qanuna təklif olunan dəyişikliyə görə, dünya ölkələrinin ən yaxşı seriallarının, bədii, sənədli və cizgi filmlərinin Azərbaycan dilinə çevrilərək və ya Azərbaycan dilində sub-titrlə müşayiət edilərək tamaşaçılara çatdırılmasına şərait yaradılmalıdır. Azərbaycan dilinə çevrilmədən Azərbaycan dilində sub-titrlə müşayiət edilərək yayımlanan həmin verilişlərin həcmi müvafiq dövlət orqanı tərəfindən müəyyən edilir.
Düzdür, İclasda iştirak edən Milli Teleradio Şurasının sədri Nuşirəvan Məhərrəmli dəyişikliklərin əksəriyyətini dəstəkləsə də, ictimai yayım proqramlarına verilən tələblərlə bağlı dəyişikliyin əleyhinə olub. O, telekanallar arasında hüquqi bərabərlik yaratmağı məsləhət görüb və: "Əgər türk dilində olan serialları İTV-də versək, yenidən yerli filmlərin stimullaşdırmasında problem olacaq"-deyib.
N. Məhərrəmli MTRŞ-nın qərarı ilə bütün telekanallarda xarici serialların dayandırıldığını xatırladıb: "Amma təklif olunan indiki dəyişikliklə İTV-yə xarici serialların yayılmasına icazə veriləcək".
Qısası, bütün bu əks fikirlərə baxmayaraq, təklif qəbul edilərək Milli Məclisin plenar iclasına tövsiyə olunub.
Görək, İctimai Televiziya bu xəbəri necə qarşılayıb?
İctimai Televiziya və Radio Yayımları Şirkətinin (İTV) proqram və koordinasiya direktoru Rafiq Nəbiyev məsələdən xəbərdar olduqlarını və nəticəni gözlədiklərini bildirdi: «Bu hələ ki, təklifdir və qəbul edilərək Milli Məclisin iclasına təqdim olunacaq. Qanun qüvvəyə minsə, lap yaxşı. Biz də işimizi buna uyğun şəkildə qurarıq». Direktor onu da bildirdi ki, MTRŞ tərəfindən əgər əcnəbi serialların icazəsinə yenidən qərar verilsə, düşünüb-daşınacaqlar. Yəni, nə gəldi efirə verməyəcəklər: «Biz ölçüb-biçəcək, düşünüb-daşınacağıq. Nə gəldi efirə verməyəcəyik, yalnız maarifləndirici, tərbiyələndirici filmləri və serialları tərcümə edərək izləyicilərin ixtiyarına təqdim edəcəyik. Yoxsa ki, ay bu serial gündəmdədir, hansısa ölkədə reytinqləri qırıb-deyə hər nə gəldi efirdə nümayiş etdirməyəcəyik».
Yeri gəlmişkən, İTV-yə verilməsi nəzərdə tutulan bu hüquq artıq bəzi qurumların narazılıqlarına səbəb olub. Belə ki, Media Hüququ İnstitutu "İctimai televiziya və radio yayımı haqqında" qanuna əlavə və dəyişiklikləri pisləyən bəyanatla çıxış edib. İnstitutun yaydığı bəyanatda göstərilir ki, qanuna ictimai yayımçının əcnəbi serialları, filmləri Azərbaycan dilinə çevirib yayımlaması, ictimai yayımçının dövlət büdcəsindən maliyyələşməsi, ictimai yayımçının öz əmlakı üzərində mülkiyyət hüquqları və yayım xidmətinin rəhbərlərinin seçilməsi qaydaları ilə bağlı müddəalar əlavə ediləcəyi ehtimal olunur: "MHİ ifadə azadlığı ilə sıx bağlı olan qanuna dəyişikliklər nəzərdə tutan təkliflərin ictimaiyyət, ifadə azadlığı sahəsində çalışan qurumlar və ekspertlərlə hər hansı müzakirələr aparmadan, tələm-tələsik, gizli və qeyri-şəffaf qəbul edilib səsverməyə göndərilməsinə təəssüf edir".
İnstitut "İnformasiya əldə edilməsi" haqqında qanunda "normativ hüquqi aktların layihələri yuxarı quruma razılaşdırmaya göndərildiyi andan topluma açıqlanmalıdır" sözlərinin qeyd olunmasına baxmayaraq, qanunvericilik təklifinin təşəbbüskarı olan Prezident Administrasiyası, nə də Milli Məclisin bu qanunvericilik təklifini hələ də öz saytından açıqlamadığını, ictimai diqqətdən kənarda saxlanıldığını vurğulayıb.
MHİ Ölkə Parlamentini bu layihənin tam mətnini açıqlamağa və təklif olunan dəyişikliklərin vətəndaş cəmiyyəti qurumları, media ekspertləri ilə birgə müzakirəsini təşkil etməyə çağırıb.
Maraqlıdır, «ayrı-seçkilik» digər telekanallar tərəfindən necə qarşılanıb?
ANS Televiziyasının həmtəsisçisi Mayis Məmmədovun məsələyə münasibəti birmənalı və qəti oldu: «Əgər İTV-yə əcnəbi serialların nümayişinə icazə verilsə, o haqq digər telekanallara da verilməlidir. Ayrı-seçkilik düzgün deyil, kiminsə səlahiyyətini alıb, kiməsə səlahiyyət vermək ədalətsizlikdir. Başqa cür ola da bilməz». Mayis Məmmədov onu da bildirdi ki, bu məsələ ilə bağlı sabah (yəni bu gün- C.S) şirkətdə toplantı keçiriləcək və yekun qərar bildiriləcək.
Space Televiziyasının rəsmisi Kamil Şahverdi də İTV-i üçün nəzərdə tutulan səlahiyyəti digər televiziyalar üçün «əskiklik» kimi qiymətləndirdi: «İTV niyə digər televiziyalardan fərqləndirilməlidir. Əgər əcnəbi serialların yayımına icazə verilirsə, hamı bu səlahiyyətdən istifadə etməlidir, yoxsa ki, İTV-ni fərqləndirmək və ortaya ayrı-seçkilik salmaq haqsızlıqdır. Biz bu məsələ ilə bağlı sabah (bu gun-C.S) telekanalda toplantı keçirib yekun qərarımızı ictimaiyyətə söyləyəcəyik».
ATV Televiziyasının rəhbəri Vüqar Qaradağlı isə fikrini bir cümlə ilə ifadə etdi: «Sabah (bugun-C) Milli Televiziya və Radio Şurasının toplantısı olacaq. Fikrimi orda bildirəcəyəm». Nə qədər təkid etsək də, V.Qaradağlının əlavəsi olmadı.
Azərbaycan Televiziyasından isə sualımıza cavab almaq cəhdimiz boşa çıxdı.
«Xəzər» və «Lider» Televiziyasının münasibətinə gəlincə, onlar da hələ ki, gözləmə mövqeyində olduqlarını söylədilər.