Ölkədə müşahidə olunan bahalaşma nə ilə bağlıdır? - AÇIQLAMA

Bildiyimiz kimi, ərzaq məhsulları qlobal bazarlarda kifayət qədər bahalaşıb və qlobal birjalarda bahalaşma davam edir. Buna görə də qlobal bahalaşma Azərbaycanda da qiymət artımları yaradıb. Daxili bazarda qiymət manipulyasiyası üzərində dövlət tərəfindən nəzarət olsa da və süni qiymət artımının qarşısı alınsa da, ərzaq qiymətlərinə müdaxilə yoxdur. Bilirik ki, qiymət artımı qlobal xarakter daşıyır, lakin günlük olaraq marketlərdə hər dəfə yeni qiymətlərlə rastlaşırıq. Bununla da marketlərdə olan qiymət artımının təbii, yoxsa süni olması barədə suallar yaranır.

İqtisadçı ekspert Natiq Cəfərli BiG.AZ-a açıqlamasında bildirib ki, Azərbaycanda qiymətlərin tənzimlənməsi formal olaraq bazar qaydalarına uyğundur, amma dolayı təsiretmə mexanizmləri tətbiq olunsa, bahalaşmanın qarşısını almaq mümkün olar:

"Azərbaycanda inflyasiya son iki ildə sürətlə artır, son aylarda isə artım hiss ediləcək qədər sürətlənib. Bu, dünyada baş verən proseslərlə də əlaqəlidir. Yəni dünyada da ərzaq qiymətlərində ciddi artımlar var. Bununla yanaşı, ölkənin daxilindəki problemlərlə əlaqədar qiymət artımının sürəti kifayət qədər narahatedici səviyyəyə çatıb.

Rəsmi inflyasiya Azərbaycanda ikirəqəmlidir, 14 faizə yaxınlaşıb. Ərzaq inflyasiyası isə 21 faizə yaxınlaşıb. Bu, son illərin ən yüksək göstəricisidir. Buna səbəb dünyada gedən proseslərin təsir etməsidir. Azərbaycan cəmi 25 faiz özü-özünü ərzaq məhsulları ilə təmin edə bilir. Yerdə qalan idxal məhsullarıdır və bu məhsulların qiymətinin xarici ölkələrdə artması Azərbaycan daxilində də qiymətlərin artmasına səbəb olur. Dərman preparatlarında isə biz 96 faiz xaricdən asılıyıq. Bu rəqəm az qala 100 faizə yaxındır. Yəni biz xaricdən bir çox məhsulların idxal olunmasından asılı olduğumuza görə xaricdə qiymət artımı baş verərkən kifayət qədər Azərbaycana da təsir göstərir.

Amma Azərbaycan hökumətinin əlində effektiv alətlər də var. Bu alətlər vergi və gömrük rüsumlarıdır. Azərbaycan hökumətinə həm ərzaq məhsullarında, həm də dərman preparatlarında ƏDV-nin və gömrük rüsumlarının aşağı salınması ilə bağlı təkliflər etmişik. Bunlar qiymətlərin bugünkü vəziyyətinə təsir göstərən amillərdəndir. Əgər Azərbaycanda ərzaq məhsullarının əlavə dəyər vergisi 18 faizdən 2 faizə salınsa, dərman preparatlarında da eyni addımlar atılsa, bu elə dövlətin əlində olan alətlərdən effektiv idarəetmə üsullarından birinə çevrilə bilər. Hökumət buna birbaşa müdaxilə edə bilməz. Azərbaycanda qiymətlərin tənzimlənməsi formal olaraq bazar qaydalarına uyğundur, amma dolayı təsiretmə mexanizmləri var ki, bunların ən effektivi məhz elə gömrük rüsumları və vergi dərəcələridir".

Qeyd edək ki, ən son statistik məlumatlara əsasən, bu ilin yanvar-sentyabr aylarında ərzaq məhsulları, içkilər və tütün məmulatları üzrə 19,3 faiz bahalaşma qeydə alınıb. Belə ki, cari ilin sentyabr ayında əvvəlki aya nisbətən ayrı-ayrı ərzaq məhsullarından daha çox bahalaşma un, düyü, makaron məmulatları, kolbasa məmulatları, mal, qoyun və toyuq əti, təzə balıq, qatılaşdırılmış şəkərli süd, kəsmik, xama, pendir, yumurta, qarğıdalı yağı, süfrə marqarini, banan, limon, xiyar, pomidor, kələm, bibər, badımcan, göy lobya, kartof, sarımsaq, mərci, şəkər və şəkər tozu, konfetlər, çay, kola içkisi və pivənin qiymətlərində müşahidə olunub.

Nuranə

Telegramda izləyin

instagramda izləyin