Neftin qiyməti bahalaşsa dollar ucuzlaşacaqmı? - AÇIQLAMA

Son dövrlərdə neftin 100 dollar olacağı ilə bağlı ekspertlər tərəfindən müxtəlif praqnozlar verilir. Bu cür praqnozların verilmə səbəbi də neftin qiymətinin hər gün bahalaşması ilə bağlıdır.

Bununla bağlı BiG.AZ-a açıqlama verən Neft Araşdırmaları Mərkəzinin rəhbəri İlham Şaban qeyd edib ki, mayın 15-də neft qiymətləri İsrail-Fələstin qarşıdurması fonunda siyasi gərginliyin Yaxın Şərqdə kifayət qədər gərginləşməsi fonunda özünün 2014-cü ilin noyabr ayından indiyə qədər olan müddətdə olan dövrdəki rekordunu yenilədi və London birjasında neft partiyalarının maksimum qiyməti $79,45-dək yüksəldi: "Neftin 100 dollara qədər yükləşi barədə bir-sıra proqnozlar səsləndirilirdi. Ancaq bu o zaman mümkün idi ki, ümumiyyətlə bazara edilən təklif azalsın. Azalma isə o zaman baş verir ki, bazarı təmin edən ölkələrin dayanıqlığında ya əngəllik olur, məsələn siyasi sabitlik pozulur, ya da sanksiyalarla bu limitlənir. Biz hazırda onu müşahidə edirik ki, siyasi gərginlik qısamüddətli fazalarla davam edir, yəni bu neftin qiymətini artıra bilir, onu qızdırır, ancaq yüksək həddə qədər gətirib çıxaracaq gücdə deyil. Məsələn, beynəlxalq enerji agentliklərinin ekspertləri hesab edirlər ki, hazırda neftin bazar qiyməti 62-65 dollar arasında dəyişir, ondan yuxarı hissə isə geosiyasi risklərin təsiri nəticəsində neftin dəyərinə əlavə edilmiş sığorta qiymətləridir. Çox vaxt isə bu sığortalanma spekulyativ alətə çevrilir və reallıqdan uzaqlaşır, bunu da qeyd etmək lazımdır. Amma bir müddət sonra köpük kimi partlamağa məcburdur. Bu baxımdan artıq bu gün neftin qiyməti 1 barel üçün $78,20-78.15 arasında dəyişir. Yəni gərginlik azaldıqca, qiymətlər də azalmağa meyllənir. Xatırlatmaq istərdim ki, aprel ayının 10-dan dünya birjalarında Brent markalı neftin qiyməti 70 dollardan baha satılır. Belə bir ab-havada Azərbaycan manatının dollara kursu necə dəyişə bilər? Yəni vətəndaşlar bundan sonra da dolların ucuzlaşmasına ümid bəsləyə bilərlərmi? Xatırladım ki, 7 aprel 2017-ci il tarixdən Azərbaycan vətəndaşları üçün beynlərinə dolların manata olan kursu 1.7 kimi həkk olunub, çünki məhz o gündən Mərkəzi Bank 1 ABŞ dollarının məzənnəsini 1.7031 təsdiqləmişdi və bundan sonra mütəmadi olaraq manat möhkəmlənib və 7 mart 2018 tarixindən 1.70 kursu bu günə kimi stabildir. 11 ayda müddətdə neft qiymətləri təqribən 50% artsa da manatın möhkəmlənməsi cəmi 1,8% olub. Son 70 gündə isə neftin xeyli bahalaşması və Azərbaycanda neft hasilatının ilin əvvəlindən 1,4% artması fonunda manatın kursunun dəyişməzliyi onu göstərir ki, hökumət bundan sonra neft gəlirlərinin artdığı şəraitdə manatın möhkəmlənməməsi kursuna sadiq qalacaq. Yəni dolların 1.7-dən aşağı salınması əslində yerli istehsalçıların maraqlarına ziddir və onların istehsal etdikləri məhsulların xarici bazarlarda qiymət baxımından rəqabət qabiliyyətinin qorunmasına xidmət etmir. Əslində manatın yumşaq qaydada infyasiyası daha faydalıdır, nəinki uzun müddət eyni kursda saxlanılması. Necə ki, bunun fəsadlarını biz neftin 100-dan yuxarı qiymətində əyani müşahidə etmişdik".

Aysel Yusifqızı

Telegramda izləyin

instagramda izləyin