Azərbaycanlı alim açıqladı: Peyvəndə ehtiyac olmayacaq və COVİD-19 bu tarixdə bitəcək

Azərbaycanlı alim açıqladı: Peyvəndə ehtiyac olmayacaq və COVİD-19 bu tarixdə bitəcəkAzərbaycanda koronavirusun sürətlə yayılması, ölüm hallarının çoxalması və payızda virusun yeni dalğasının gələcəyi ilə bağlı məlumatlar, "pandemiya nə qədər davam edəcək, bəs peyvəndlər bizi xilas edə biləcək?" kimi suallar doğurur.

Tibb elmləri doktoru, professor Adil Qeybullanın fikrincə, koronavirusa qarşı peyvəndə ehtiyac olmayacaq, çünki payızın sonunadək pandemiya bitəcək.

Alim təhlükəli infeksiyanın xüsusiyyətləri, infeksiyanın qarşısını alan tədbirlər və hər müxtəlif rakurslardan müzakirə olunan COVID-19 əleyhinə peyvəndləmə perspektivləri barədə danışıb.

- Pandemiyadan danışarkən məmurlarımız tez-tez koronavirus peyvəndinin olmamasından təəssüflənirlər. Azərbaycanda kütləvi peyvəndləmə ehtimalı nə qədərdir?
-Əvvəla onu deyim ki, peyvəndləmə fəalimmunlaşdırılma formasıdır. Bu xəstəliklərin qarşısının alınmasında effektiv tədbirdir. Misalçün, peyvəndləmə yolu ilə karantin infeksiyasının ən təhlükəli formalarından birini – təbii suçiçəyi xəstəliyini dəf edə bildik. Peyvəndləmə qızılca, göy öskürək, qara qızdırma, difteriya, vərəm və s. kimi bir çox yoluxucu xəstəliklərin yayılmasının qarşısını alır.

Qrip epidemiyası ilə dəfələrlə müqayisə edilən SARS-CoV-2 əleyhinə peyvənddən danışarkən qeyd etməliyik ki, bu günə qədər qrip əleyhinə effektiv peyvəndin tapılmamasının səbəbi H1N1 virusunun hər il özünü fərqli şəkildə biruzə verməsi, fenotipik dəyişikliklərə, mutasiyalara məruz qalmasıdır.

- Koronavirusa qarşı peyvəndi ciddi bir nəsnə kimi qəbul etmək olmaz. SARS-CoV-2 ştammıilk yoluxma hallarından etibarənmaksimum 8-9 ay ərzində aktiv olacaq MERS və SARS kimi koronavirus infeksiyaları ilə bağlı təcrübələr buna sübutdur...
- Buna görə də səbirli olmalıyıq və karantin normalarına ciddi şəkildə riayət etməliyik, sosial məsafəni qorumalıyıq, tibbi maska taxmalıyıq və mentalitetimizə xas vərdişlərdən əl çəkməliyik. Kiminləsə rastlaşanda əl tutub görüşməkdən, qucaqlaşmaqdan, öpüşməkdən çəkinməliyik.

- Məlumdur ki, peyvənd hazırlanması tələskənlik xoşlamır, sözügedən prosesdə təhlükəsizlik məsələlərinin öyrənilməsinə xeyli vaxt sərf olunur. Koronavirus peyvəndinin insan orqanizmi üçün nə kimi təhlükələri ola bilər?
- Peyvəndləmə təhlükəsiz deyil. Peyvənd icad olunsa belə, onun insan orqanizminə necə təsir edəcəyini proqnozlaşdırmaq çətindir. Qısa müddət ərzində peyvəndin təhlükəsizliyini və effektivliyini yoxlamaq mümükün deyil. Bunlarıaraşdırıb öyrənmədən isə kütləvi peyvəndləmə aparmaq olmaz: dəfələrlə tələsik peyvəndləmənin faciələrlə sonuclanması müşahidə olunub.

Düşünürəm ki, sözügedən peyvəndin yaradılması və sınaqdan keçirilməsinə qədər koronavirus mutasiyaya uğrayıb özü tədricən yox olacaq. Bu baxımdan, karantin mədəniyyətinə əməl etmək, sosial məsafəni qorumaq, maska taxmaq və əlləri tez-tez yuyub təmizləmək infeksiyanın qarşısını almağın ən effektiv və asan yoludur.

- Vətəndaşları bir məsələ narahat edir: nədən bəzi hallarda xəstəlik çox ağır keçir, hətta ölümlə nəticələnir, bəzi hallardasa isə o qədər yüngül keçir ki, yoluxanlar hətta xəstə olduqlrından belə xəbər tutmurlar? Ən kədərlisi isə ölənlərin arasında sağlam, cavan adamların, idmançıların olmasıdır...
- Bu yoluxma zamanı bədənə daxil olan virusun titrindən asılıdır. Virusun titri nə qədər yüksəkdirsə, xəstəlik də bir o qədər ağır keçir. Yeri gəlmişkən, bu həkimlərdə və tibb mütəxəssislərində xəstəliyin daha ağır gedişatını izah edir. Buna görə də karantin qaydalarına əməl edənlər üçün xəstəlikdən qorunmaq daha asandır. xəstəliyə dözmək daha asandır. Uşaqlar, gənclər, bəzən də böyüklərdə xəstəlik simptomsuz keçir.

Bəzi xəstələrdə xüsusilə güclü iltihabi proseslərə səbəb olan immun, (sitokin) fırtınası baş verir, bu zaman immun hüceyrələri sağlam toxumalara hücum etməyə başlayır və bu xəstənin ölümünə səbəb olur. Buna görə əksər xəstələrdə, xüsusilə də idmançılarda ağırlaşmalar baş verir.

- Koronavirus testlərinin nəticələrinə tam etibar etmək mümkündürmü?
- Koronavirus testlərinin nəticələri aldadıcı ola bilər. Bəzən xəstəlik təsdiqləndikdən sonra belə, test mənfi nəticə göstərir. Buna görə də testləri ayrıca element kimi deyil, diğər müayinə amilləri ilə birlikdə nəzərdən keçirilməlidir.

- Məlumdur ki, yayda ağciyər xəstəlikləri yüngül və hətta simptomsuz keçir. Ola bilsin, belə demək doğru deyil, amma bəxtimiz gətirib ki, xəstəliyin pik həddi yay aylarına təsadüf edir. Bəs xəstəliyin yeni dalğasının gəlişi mümkündürmü?
- Yay aylarında günəş şüaları, xüsusən də ultrabənövşəyi şüalar səthlərdə virusu məhv edir. Bu mənada sizin fikrinizlə razıyam. Yay bizim xeyrimizədir. Təbii ki, payızda kəskin respirator xəstəliklər daha çox olur. Üst tənəffüs yollarında müxtəlif viruslar parazitləir - adenoviruslar, rinoviruslar, paroviruslar və s. Soyuqdəymə və koronavirus da hər il kəskin mövsümi respirator xəstəliklərə səbəb olur. Payızda, bu xəstəliklər baş qaldıranda, SARS-CoV-2 koronavirusu yavaş-yavaş sönəcək. Ölkədə kollektiv immunitet yaratma prosesinin getməsi də buna zəmin yaradır. Xəstəliyin ikinci dalğasına gəldikdə, bəzi ölkələrdə bu proses artıq başlayıb . Xəstəliyin yayılma piki isə payızın əvvəlinədək davam edəcək.

Azərbaycanda infeksiyanın yayılmasının fərqli - spesifik mənzərəsi müşahidə olunur. Bizdə karantin rejiminin yumşaldılmasından sonra aktiv surətdə kollektiv immunitetin yaradılması prosesi gedir. Hazırda ölkədə əhalinin 60% -i yoluxub və bu proses davam edir. kollektiv immunitetin aşağı həddi xəstələrin 70% -ni təşkil edir və biz bu yoldayıq.

Mənbə: Sfera.az


BiG.Az Telegramda izləyin instagramda izləyin
Xəbərlər   Baxılıb: 13070   Tarix: 04 iyul 2020  

Şikayətiniz varsa Whatsapp: 051 7028255

Facebookda Paylaş
Tezbazar.az elanlar sayti

Oxşar xəbərlər

.

İsrail-Livan sərhədində qarşıdurmalar davam edir

İsrail ordusu Hizbullahın Livandakı hərbi obyektlərinə və infrastrukturuna hücumlar təşkil etdiyini açıqlasa da, Hizbullah İsrailin şimalında ordu maşınlarını artilleriya atəşi ilə vurduğunu bildirib. xəbər verir ki, İsrail ordusundan verilən yazılı açıqlamaya görə, döyüş təyyarələri Ramiyə bölgəsind

18.03.2024 257
.

"Nicat Lənkəranski" ləqəbi ilə tanınan şəxsə neçə il həbs cəzası verildi? - VİDEO

Kriminal aləmdə "Nicat Lənkəranski" ləqəbi ilə tanınan Nicat Əkbərovun cinayət işi üzrə məhkəmə istintaqı yekunlaşıb. "Report"un məlumatına görə, Bakı Ağır Cinayətlər Məhkəməsinin hakimi Əli Məmmədovun sədrliyilə keçirilən prosesdə prokuror Eldar Həmzə ittiham nitqi ilə çıxış edib

18.03.2024 452
.

Ukrayna: Rusiyaya aid PUA məhv edildi

Dünən gecə Rusiya Ukraynaya pua zərbələri endirib. BİG.AZ xəbər verir ki, bu barədə Ukrayna mediası məlumat yayıb. Hadisə zamanı Rusiya 17 pua atıb. Qeyd edək ki, pilotsuz təyyarələr Kiyev, Poltava, Xmelnitski, Çerkassı, Kirovoqrad, Dnepropetrovsk, Vinnitsa, Zaporojya və Rivne vilayətlərinı atılıb

18.03.2024 151
.

Bərdədə it dişləyən azyaşlının vəziyyəti AÇIQLANDI

Bərdədə it dişləyən azyaşlının vəziyyəti açıqlanıb. Bərdə Rayon Mərkəzi Xəstəxanasından APA-ya bildirilib ki, azyaşlıya ilkin tibbi yardım göstərilib, quduzluğa qarşı vaksin vurulduqdan sonra ambulator müalicə üçün evə buraxılıb

18.03.2024 480
.

Sabahdan tətil başlayır

Sabahdan başlayaraq, Novruz bayramı ilə əlaqədar 7 ardıcıl qeyri-iş günü olacaq. xəbər verir ki, Nazirlər Kabinetinin qərarına əsasən, 20, 21, 22, 23 və 24 mart Novruz bayramı günləri müəyyən edilib. Əmək Məcəlləsinə əsasən, həftələrarası istirahət günləri və iş günü hesab olunmayan bayram günləri üst-üst

10:26 213
.

Qobuda itlərin hücumuna məruz qalan azyaşlının vəziyyəti AÇIQLANDI - VİDEO

Bir neçə gün əvvəl Qobuda sahibsiz itlərin hücumuna məruz qalan azyaşlının vəziyyəti açılanıb. -ın əldə etdiyi məlumata görə, Amar Əliyev ayağından aldığı xəsarətlə əlaqədar bir həftə xəstəxanada qalacaq. Qeyd edək ki, azyaşlının vəziyyətinin stabil olduğu bildirilib

18.03.2024 699
.

İnstitut direktorunun ölümü yenidən araşdırılacaq

Ali Məhkəmədə Xızıda AMEA-nın Dendrologiya İnstitutunun (Mərdəkan Dendrarisi) direktoru Tofiq Məmmədovun ölümü ilə nəticələnən yol-nəqliyyat hadisəsi ilə bağlı məhkəmə hökmündən kassasiya protestinə baxılıb. "Qafqazinfo" xəbər verir ki, ağır qəza törətməkdə təqsirləndirilən Ramil Hüseynovu

12:37 105
.

Bu gün İlaxır çərşənbədir

Bu gün Azərbaycanda Novruz çərşənbələrindən sonuncusu, Torpaq çərşənbəsi qeyd olunur. xəbər verir ki, bu çərşənbə el arasında "Yer çərşənbəsi", "İlaxır Çərşənbə" və ya "Torpaq çərşənbəsi" kimi adlandırılır. İnanclara görə, Novruz bayramı ərəfəsi, sonuncu çərşənbədə yer oyanır

00:22 365
.

"Xocalı rayonunda kütləvi məzarlığın aşkarlanması Ermənistanın dövlət olaraq cinayətkar mahiyyətini ifşa etmiş olur" - Politoloq

Xocalı rayonunda kütləvi məzarlıqda aşkar edilmiş 18 insan qalığından daha birinin şəxsiyyəti məlum olub. Politoloq Tural İsmayılov -a bildirib ki, Xocalı rayonunda kütləvi məzarlığın aşkarlanması və 90-cı illərdə Xocalıda Ermənistanın vəhşi cinayətinə qurban gedən vətəndaşlarımızın kimliyinin üzə çıxmas

18.03.2024 445