"Əlil şəxslərə dərs keçəcək, onların imtahan suallarını yoxlayacaq kadrlar yoxdur" - Ekspert

"Əlilliyi olan şəxslərin hüquqları haqqında" qanuna dəyişiklik qəbul olunduqdan sonra peşə təhsili alan əlil tələbələrin maliyyə xərclərini dövlət ödəyəcək.

Qanuna dəyişikliyin edilməsi sosial müdafiəyə ehtiyacı olan gənclərin sosial vəziyyətini gündəmə gətirib. Məsələ ilə bağlı BiG.AZ-a danışan təhsil üzrə ekspert Kamran Əsədov həmin gənclərin təhsili üçün zəruri olan önəmli məqamları açıqlayıb.

Əlil gənclərin maliyyə xərclərinin ödənilməsinin mühüm addım olduğunu vurğulayan ekspert bu sahədə olan nöqsanları xatırladıb:

"Azərbaycanın istər ali təhsil müəssisələrində, istərsə də orta ixtisas müəssisələrində və orta məktəblərdə fiziki məhdudiyyətli şəxslərin təhsili üçün demək olar ki, heç bir şərait yaradılmayıb. Şərait ondan başlamalıdır ki, təhsil alan şəxslər təhsil ocağında rahat hərəkət etməlidirlər. Əvvəla, bu problemdən başlanmalıdır. Amma bizim təhsil ocaqlarında hazırda bu imkanlar yoxdur. Bura birinci infrastruktur problemi, ikinci maddi texniki baza, yəni resurslar problemi daxildir. Bu gün tədris müəssilərində eşitmə və ya görmə qüsurlu olan şəxslərin oxuya biləcəyi kitablar, demək olar ki, yoxdur. Onlara ayrıca dərs keçə biləcək, yazdığı imtahan suallarını yoxlaya biləcək kadrlar bizdə yoxdur. Etiraf edək ki, bu gün Azərbaycanda inklüziv təhsilin əhatə dairəsi geniş olsa da, tətbiqi sahəsində ciddi problemlər var. Nəzərə alsaq ki, bu gün ölkəmizdə 40 mindən çox fiziki problemli vətəndaşlarımız var".

Ekspert qeyd edib ki, fiziki qüsurlu şəxslərin imtahan prosesi zamanı onlara heç bir güzəşt edilmir:

"Onlar tam sağlam şəxslərlə eyni otaqlarda imtahan verirlər. Onlara yalnız kimsə sualları oxuyur. 2008-2009-cu illərdə gözdən əlil 20-dən çox şəxsi qəbul imtahanına hazırlayarkən onlar imtahan zamanı çətinliklə üzləşirdi. Bu gün fiziki qüsurlu şəxslərin ali təhsil müəssisələrinə qəbul imtahanlarında onlara güzəşt etməli, işə qəbul prosesini sadələşdirməliyik. Onlara yol açmalıyıq ki, cəmiyyətə inteqrasiya olsun, kənarda qalmasınlar. Kənarda qaldıqda onların sağlamlığında daha ciddi fəsadlar ortaya çıxır. Sağlam infrastruktur formalaşmalıdır.

Əslində tam sağlam şəxslərlə fiziki məhdudiyyəti olan şəxslərə ayrı-ayrılıqda dərs keçməyə ehtiyac yoxdur. Sadəcə, auditoriyalarda imkanlar quraşdırılmalıdır. Məsələn, dinləmə linqafon aparatı, brayn əlifbası ilə kitablar və s. Elə etmək lazımdır ki, eyni mühazirə mətnləri hər bir tələbəyə bərabər əlçatanlıqda olsun. Bu gün görmə məhdudiyyətli şəxslər brayn əlifbası ilə oxumalıdır, lakin belə kitablar yoxdur. Orta ixtisas müəssisələrində olan kitabların isə keyfiyyəti aşağıdır. Bu gün bizim təhsil müəssisələrində auditoriyalarda bu imkanlar yoxdur. Belə imkanlar yaradılması üçün tədbirlər görülməlidir".

K.Əsədovun sözlərinə görə, universitetlərdə fiziki məhdudiyyətli tələbələr üçün mütləq şəkildə müəyyən şərait yaradılmalıdır:

"Bu gün dünyada ali təhsilin distant forması mövcuddur. Azərbaycan Respublikasının Təhsil haqqında qanununda təhsil alma formalarından biri distant (məsafədən) təhsil növüdür. Hazırda Azərbaycanda evdə təhsil yalnız orta təhsil pilləsi üçün nəzərdə tutulub. Ali təhsildə belə sistem mövcud deyil. Əgər onlara distant təhsil tətbiq edilərsə bir çox tələbələr bundan istifadə edəcək, ən çox da fiziki çatışmazlığı olan şəxslər. Onlar distant təhsilə cəlb olunarsa, həm də təhsilin əhatə dairəsinin genişləndirilməsi və əlçatanlılıq prinsipi tətbiq oluna bilər.
Universitetlər mütləq şəkildə infrastrukturunda dəyişiklik etməli və fiziki qüsurlu şəxsləri də nəzərə almalıdırlar".

Afaq Rza

Telegramda izləyin

instagramda izləyin