Dünyanı qurtaracaq icadlar
Su ayırma günəş panelləri
Elm adamları, şəhərlərin qara bir görünüşə sahib olduğunu ifadə edir. Buna, "şəhər istilik adası" təsiri deyilir. Bu təsir, şəhərlərdəki hava istiliyini 5 dərəcəyə qədər yüksəldə bilir. Ancaq, əgər səkilər əks etdirici maddələrlə qablı olsaydı, damlar fərqli rənglərlə boyansa idi və şəhərlərdə daha çox kölgəlik sahə olsaydı, istilik çoxuyla/çox əks etdirilər və enerji qənaəti təmin edilərdi. New Yorkda bir məktəbin damını rəngləyən könüllülər, bu fikri hər kəsdən əvvəl mənimsəmiş görünür. Su ayırma günəş panelləri, təbii olaraq günəş batdıqdan sonra elektrik çıxara bilmir. Ancaq bu ay nümayiş olunacaq "Cool It" adlı sənədlidə MITdən (Massachusetts Institute of Technology) alim Daniel Nocera, qrupuyla iki il əvvəl etdikləri bir kəşfi izah edəcək. Su ayırma günəş panelləri, təbii olaraq günəş batdıqdan sonra elektrik çıxara bilmir. Ancaq bu ay nümayiş olunacaq "Cool It" adlı sənədlidə MITdən (Massachusetts Institute of Technology) alim Daniel Nocera, qrupuyla iki il əvvəl etdikləri bir kəşfi izah edəcək.
Nocera, suyu komponentlərinə ayıraraq oksigen və hidrogen əldə edilməsini təmin edən ucuz bir üsul inkişaf etdirdi. Bir yanacaq hüceyrəsində enerji çıxara bilmək üçün oksigen və hidrogenin istifadə edilə bildiyini ifadə edən Nocera, görüşünün cığır bucaqçı olduğunu düşünür. Əgər müvəffəqiyyətli olsa, gələcəkdə günəş batdıqdan sonra bodrum qatındakı su təhlil edici sistemlər hidrogen və oksigen təhlil etməsiylə enerji çıxaracaq.
Yosun yanacağı
Bütün bitkilər kimi, yosunlar da günəş şüalarını və karbon 4 oksidi əmər. Eyni zamanda, dizel və reaktiv yanacağı olaraq rəfinə edilə bilən neft çıxarar. Elm insanları, genetiği dəyişdirilən yosunlar çıxararaq gələcəkdə neft çətinliyini aşa biləcəkləri fikirində.
Yosun ayrıca, qarğıdalı kimi biyoyanacağ təmin edən məhsullara görə də daha üstündür. Quru torpaqda və duzlu suda yetişə bilən yosunlar, indidən yosun fermalarından neft əldə etməyi məqsəd qoyan 100dən çox şirkətin maraq əlaqəsini çəkmiş vəziyyətdədir.
Nüvə tullantıdan enerji
Nüvə reaktorlar 1950lərdə inkişaf etdirilən standart texnologiyanı istifadə edir. Bir enerji şirkəti, yeni bir nüvə enerji texnologiyasını bazara təqdim etməyi məqsəd qoyur. Köhnə nüvə reaktorlar, nizamlı olaraq zənginləşdirilmiş uran ikmaline ehtiyac duyur, ardından uranı nüvə tullantı olaraq atır. Şirkətin çıxardığı texnologiya burada dövrəyə girir. İnkişaf etdirdikləri "dalğa reaktoru" zənginləşdirilmiş uranı tullantı halında belə istifadə edərək illərcə qiymətləndirə bilir.
Dalğa enerjisi
Dalğa enerjisindən faydalanmaq yeni bir fikir deyil. Bu texnologiyanın müdafiəçiləri, bundan 30 il əvvəl pərvanələrdən elektrik çıxarılması üsulunu inkişaf etdirən Edinburgh Universiteti alimi Stephen Salterin üsulunun hələ də fayda verəcəyini ifadə edir. Salterin "Ördək" adındakı icadı, dalğalar keçərkən irəli və geri dönərək, mexanizmi hərəkətə keçirən bir dövr meydana gətirir.
Bu gün ABŞlı və İngilis elminsənsələri Salterin mexanizmini inkişaf etdirmək üçün çalışır. Məqsədləri 2010da 800 evə çatacaq 2MW elektrik çıxarmaq. 2050də bu hədəfi 500 MWə çıxarmağı istəyirlər.
Stratosfere tüstü qarşısın almaq
Bəzi elm insanları iqlim dəyişikliyinin səbəb olduğu qlobal istiləşməni ortadan qaldırmaq üçün dünyanı soyudacaq bir üsulu inkişaf etdirməyi hədəfləyir. Stanford Universiteti iqlim mütəxəssisi Steven Schneiderin ortaya qoyduğu üsul, yanardağların atmosferin istiləşməsinə səbəb olan təsirlərini ortadan qaldırmağı məqsəd qoyur.
Schneider və həmkarları, bu fikri 1991-ci ildə partlayan və atmosferin soyumasına səbəb olan Filipinlerdeki Pinatubo Yanardağını müşahidə edərək əldə etmiş. Nəzəriyyələrinə görə, atmosferin stratosfer təbəqəsində uçurulacaq nəhəng şarlar sülfür oksid püskürtmək üçün istifadə ediləcək. Beləcə ortaya çıxan qaz buludu günəş şüalarını əks etdirəcək və atmosferdə keçici soyuma təmin edəcək.
Yuxarıda modeli görünən gəmi, daha parlaq buludların daha çox günəş işığı əks etdirdiyi və daha az günəş işığı absorbe edən okeanların daha sərin bir dünya mənasını verdiyi məlumatından hərəkətlə hazırlandı. Gəmini "Ördək" dalğa-enerjisi maşınını hazırlayan elm adamı Salter hazırladı. Bu vasitələrin həm hərəkət etmək həm də dəniz sununun faydalı partiküllerini səmaya püskürtmək üçün külək enerjisindən faydalanması planlaşdırılır
Əgər müddət düz içalışsa, daha tünd rəng buludlar daha kiçik damlaları absorbe edərək, daha parlaq bir hal götürəcək. Salters Cool Itdə, iqlim dəyişikliyinin yaşandığı bir dövrdə bunun "zaman qazanmaq üçün bir yol" olduğunu söyləyir.
Heyvan nəcisini yanacağa çevirmə
Əgər dünyada bir tək şeyin qıtlığı yaşanmırsa, o da insan və heyvan nəcisidir. İyrənc olduğu doğru, ancaq kanalizasiyalar pisliklə birlikdə yaxşı bir xəbər də daşıyır. Kanalizasiya tullantıları böyük tanklar içində "həzm edildiyi" zaman bakteriyalar hərəkətə keçir. Beləcə elektrik istehsalında istifadə edilə biləcək əmtəən qazı ortaya çıxır. Pennsylvaniada bir cütçü, cütlüyünün hamısının elektrikini bu yolla qarşılayır. Nəcisdən enerji çıxarmanın başqa yolları da var ancaq bir çox şəhər kanalizasiyası gübrə olaraq istifadə edilməsi üçün əkinçilik sahələrinə göndərməyi seçir. Yanda, Hindistandan bir qadın qurutduğu təzək parçalarını nizamlarkən görülür.
Bədən istiliyinin toplanması
Matrix filmində maşınların insanları kölə halına gətirib həyatda qalmaq üçün insanların enerjisini istifadə etdiyi alternativ bir gələcəyin hekayəsi izah edilirdi. Gerçək həyatda elm insanları işləri bu qədər irəli aparmadı, ancaq bir çox elm insanı, insan bədəninin enerjisinin bir qisimini yığmaq üçün fikirlər inkişaf etdirdi.
Bu fikirlər içində ən diqqət çəkəni insan bədəniylə hava arasındakı istilik fərqindən faydalanmağı məqsəd qoyan termoçift deyilən bir cihaz. Elm insanları əgər istilə soyuq arasına keçirici bir maddə qoyulsa elektrik çıxarıla biləcəyinə inanır. Bədən enerjisini yığmaq üçün elm insanları termoçifti istifadə edərək bir cib telefonu batareyasını yığa biləcək qədər kiçik miqdarlarda elektrik çıxaracaq kiçik bir vasitə inkişaf etdirməyi planlayır.
ABŞ Müdafiə nazirliyi də insan bədəninə yerləşdirilən ya da ilişən və məsələn cəbhədə bir əsgərin yerinin təsbit edilməsi üçün istifadə edilə biləcək fütüristik cihazlarda bədən istiliyinin istifadə edilib istifadə edilə bilməyəcəyini araşdırır.
Xortum enerjisi
Əlbəttə külək tribunaları enerji çıxarır. Ancaq bir də bir xortumun yaratdığı küləyi tutan bir külək tribunasının nə qədər sürətli dönəcəyini düşünün.
Girdab mühərriki kimi alternativ enerji stansiyalarının ardında yatan fikir də bu. Bu mühərriklər sayəsində bir bacanın içində yüksələn istilik istifadə edilərək süni bir xortum yaradılacaq. Bu xortumun küləyi bacanın divarlarının içinə yerləşdirilən və bir milə bağlanan tribunaları çevirəcək.
Alətin Kanadalı icadçısı Luis Michaud, internet saytında, "Girdab təməl stansiyadan qopa bilməz" deyir.
Ayaq gücü
İki MIT şagirdi, 2007-ci ildə üzərinə ayaqla basıldığında daralıb genişləyən və genişlədiyində enerji çıxaran piezoelektrik zəmini inkişaf etdirdi. Məsələn, bir qatar stansiyası kimi sıxlıq bir mühitdə atılan addımlar, bu müddəti qiymətli hala gətirəcək qədər enerji çıxara bilər. İndiyə qədər Avropada olan rəqs klubları və Yaponiyadakı qatar şirkətləri elektrik çıxarmaq üçün zəminlərdən faydalanmağa başladı.
Yuxarıdakı şəkildə Tokioda bu texnologiyanın istifadə edildiyi məkanlardan biri görülür. POWERLeap adlı bir şirkət də piezoelektrik panelləri Ann Arbor, Michiganda sınadı.
Dünyaya su qəbul etmək
Əgər insanlar dünyanın dərinliklərindəki enerjini yığa bilsə, sərhədsiz bir yenilənə bilər enerji qaynağına sahib ola bilər. Jeotermal enerji sistemləri hazırlayan Seattledəki AltaRock Energy kimi şirkətlər də bu vədlə yola çıxır.
AltaRock yerin dərinliklərinə su nasosla vurmağı, burada istilənən suyu səthə çəkərək enerji çıxarmağı və soyuyan suyu yenidən yerin dərinliklərinə göndərərək çevrimi tamamlamağı planlayır. Bu tətbiqlə əlaqədar əhəmiyyətli bir sual işarəsi var: 2006da İsveçdə olduğu kimi kiçik də olsa zəlzələlərə səbəb olarmı? AltaRock sınaq təsislərini keçən ilin sonlarında bağlamış olsa da jeotermal enerji fikri etibarlılığını itirmədi. Hətta ABŞ Enerji Nazirliyi araşdırma proyektləri üçün fond təmin edir.
BiG.Az Telegramda izləyin instagramda izləyin
Şikayətiniz varsa Whatsapp: 051 7028255
Facebookda Paylaş