Bir xalqı məhv etmək istəyirsənsə,onun dilini əlindən al.!

Ümummilli liderin sözləri bu gün də öz aktuallığını qoruyub saxlayır. Çox təəsüf ki, bir çox gəncimiz ik növbədə ana dilimizi mükəmməl öyrənmək əvəzinə xarici dilləri mənimsəməyə üstünlük verirlər. Xalq şairi Bəxtiyar Vahabzadənin dediyi kimi, bu insanlar öz ana dillərinə qənim kəsilən şəxslərdir. Hətta onlar sosial şəbəkələrdə, forumlarda ana dilində statuslar, rəylər yazmağı da özlərinə sığışdırmırlar. Daha çox türk, rus və ingilis dillərinə üstünlük verirlər. Bütün bu yazılanları görəndə yadıma Azərbaycan xalqının böyük oğlu Cəlil Məmmədquluzadənin "Anamın kitabı" pyesi düşür. Böyük mütəfəkkirimiz bu pyesdə ana dili məsələsinə toxunmuşdur. "Anamın kitabı"nın əsas ideyası Vətənə, xalqa, ana dilinə sadiq olmağa çağırış idi. Əsərdə müxtəlif dövlətlərə meyli olan, onların dilində danışan ziyalıların səhv yol tutduqları tənqid olunurdu. Müəllifə görə, xalqın nicat yolu kiminsə, hansı dövlətinsə ağuşuna atılmaq yox, Vətən ideyası ətrafında birləşmək, xarici dildə yox, məhz ana dilində, doğma dildə danışmaqdır. Cəlil Məmmədquluzadə bütün problemlərin məhz buradan qaynaqlandığını dilə gətirmişdi.

Yuxarıda qeyd etdiyim kimi, çox təəsüf ki, hələ də bizim aramızda ana dilinə yuxarıdan aşağı baxan, onu aşağılayan gənclər var. Həmin gənclərə kiçik bir xatırlatma etmək istərdim: Sizin orijinaldan oxuduğunuz, əsərlərini ideal kimi göstərdiyiniz M.Y.Lermontov yazırdı ki, fransız dili Avropa üçün nədirsə, azərbaycanlıların da dili Şərq üçün həmin şeydir. Bilənlər bilir ki, fransız dili Avropa mədəniyyətinin, sivilizasiyasının dili idi. Lermontov həmçinin Azərbaycan dilinin axıcılığına, rəvanlığına valeh olduğunu da bildirmişdi. Dilimiz haqda dünyaşöhrətli alimlər, şairlər, yazıçılar ən xoş sözləri deyiblər. Əminəm ki, bu gün ana dillərinə xor baxan gənclər nə vaxtsa buna görə peşman olacaqlar.

Görəsən biz gənclər ana dilimizin qorunması üçün nə etməliyik?

İlk növbədə qeyd edim ki, dili qorumaq onu sevməkdən, ona mükəmməl bələd olmaqdan keçir. Amma unutmamalıyıq ki, dilimizi sevmək kifayət deyil, biz gənclər çalışmalıyıq ki, dilimizi təbliğ edək, daha geniş ərazidə yayılmasına yardımçı olacaq. Bununla yanaşı ana dilimizi yad təsirlərdən, dialekt sözlərdən, ləhcələrdən qorumalıyıq. Bu işdə ən çox məsuliyyət mətbuatın və televiziyanın üzərinə düşür. Çox təəsüf ki, hər gün oxuduğumuz qəzetlərin, baxdığımız, dinlədiyimiz televiziya və radio verilişlərinin, efirdə səslənən materialların zəifliyi, kasadlığı, sözlərin deyiliş tərzi, aparıcıların ləhcə ilə danışması, dialekt sözlərdən istifadə etməsi adət halını alıb. Reallıqdır ki, bu gün teleaparıcılarımızın bəziləri türk, bəziləri isə rus dilinə meyl edir. Xüsusən, bu dillərə meyl edən teleaparıcıların sözlərindəki, kəlmələrindəki tələfüz müxtəlifliyi, nöqsanları aydın sezilir. İndiki televiziya və radio verilişlərinin əksəriyyətinin aparıcılarının nitqində dilimizin orfoepik qaydaları dəfələrlə pozulur. Maraqlıdır ki, hətta jurnalistika fakültələrinin məzunları belə televiziya məkanına ayaq basan kimi universitetdə 4 il ərzində öyrəndiklərini unudurlar, efirdə "ən yaxşı qanun, qanunsuzluqdur" "prinsipinə" riayət edərək tamaşaçıların əsəbləri ilə oynayırlar.

Bundan başqa mətbuatımız da orfoqrafik, qrammatik səhvlərlə doludur. Dilimizi korlandığı, sadalanan normalarının pozulduğu məkanlardan biri də internet daha da konkretləşdirsək sosial şəbəkələrdir. Burada sözlərin qısaldılmış şəkildə yazılmasıyla tez-tez rastlaşırıq. Məsələn: Salam-slm, Necəsən-ncsn, ... Bundan başqa internetdə ingilis sözlərindən istifadə adət halını alıb. Məsələn: OK, Thanks və s.

Bir söz var ki, əgər bir xalqı məhv etmək istəyirsənsə, ilk növbədə onun dilini əlindən al.

Tarixən torpaqlarımızda gözü olan yadellilər xalqımıza dinimizi, dilimizi,mədəniyyətimiz unutdurmağa çalışıblar. Amma Azərbaycan xalqı heç bir zaman milli kimliyini unutmayıb. Bu gün- 21-ci əsrdə biz gənclərin öhdəsinə düşən əsas vəzifə öz dilimizə, dinimizə, mədəniyyətimizə, adət-ənənələrimizə sahib çıxmaq, onu tərənnüm etmək, dilimizi gələcək nəsillərə indi olduğu kimi təmiz, yad ünsürlərdən uzaq, saf şəkildə çatdırmaqdır.