Tərbiyəsizlik saydığımız xəstəlik

Bəzən ictimai nəqliyyatda, iş yerində, ictimai yerlərdə bəzi insanların başqalarının haqlarına davamlı olaraq hörmətsizlik etməsinin şahidi oluruq. İnsanlara söz atan, hərəkətlərinin yerini bilməyən belələrinə çoxumuz mədəniyyətsiz, qabiliyyətsiz kimi baxırıq. Amma psixoloqlara görə, insanların belə davranışlar nümayiş etdirməsi mədəniyyətsizlik, qabiliyyətsizlik yox, xəstəlikdir.

Psixoloq Zamin Ramilovun sözlərinə görə, "antisosial şəxsiyyət pozğunluğu" adlanan bu xəstəlik əsasən kişilər arasında çox görünür. Bu xəstəliyin təməlində genetik faktorların durduğunu bildirən psixoloq deyir ki, davamlı narkotik istifadəsi və pis ailə mühiti (qarışıq, səhlənkar, sərt və təcavüzkar ailələr) bu xəstəliyin meydana gəlməsi riskini artırır. "Antisosial şəxsiyyət pozğunluğu insanlara bağlanma mövzusunda müvəffəqiyyətsizlik yaşamaq deməkdir. Başqa insanlar yalnız təmin etdikləri fayda üçün lazımlıdır. Antisosial kəslər, ümumiyyətlə, xəstəlikləri olduğuna inanmazlar. Yalnız özlərinə inanarlar və özlərini ətraflarında zərər verəcək, ya da narahat edəcək kimsə olmadığında ən rahat hiss edərlər. Belə insanlar dünyanı təhlükə və xəyal qırıqlığı ilə dolu bir yer olaraq görürlər".

Antisosial insanlar ətraflarında olan digərlərini həmişə nəzarət etməyə çalışan və zərər vermək istəyən varlıqlar, idarəçi olmayan, ya da nəzarət etməyən insanları istifadə edilməyə açıq, zəif və qorunmasız olaraq görürlər. Psixoloqun fikrincə, bu xəstəliyin varlığını ətrafdakı insanlar, xəstənin yaxınları daha aydın hiss edirlər. Xəstəliyi qəbul etməyən kəslərə gəlincə isə, hər kəs onlara laqeyd və soyuq insan kimi baxırsa, deməli, o şəxslərdə antisosial problemlər var. "Yaşamaq üçün başqalarını manipulə etmək, aldatmaq və lazım olan hər şeyi etmək sizin üçün çox normaldır. Nəticə olaraq antisosial kəslər şübhəli və hətta qanunlara zidd davranışlar sərgiləyirlər, çünki qaydaların özləri üçün etibarlı olmadığına inanırlar".

Həmsöhbətimiz bildirir ki, antisosial şəxslər, ümumiyyətlə, digər insanları təhdidlərlə, ya da təcavüzkar yanaşmalarla qorxudurlar. Antisosialların müstəqil olmaları özlərinə həddindən artıq güvən duymalarından çox, başqalarına etibarsızlıqdan qaynaqlanır. Hər hansı bir təzyiq, nüfuz qarşısında və ya maddi problemlər qarşısında hirslənərlər.

Qeyd edək ki, antisosial şəxsiyyət pozuntusu düşünmədən ani hərəkətlər etmək, fərdi çıxar, ya da zövq üçün yalan danışma, aldatma və qanunsuz həyata keçirmə, başqalarının duyğularını əhəmiyyətsiz hesab etmək, əsəbilik, təcavüzkarlıq və şiddət tətbiq etmək, təhlükəsizlik və ya məsuliyyəti boynuna götürmək kimi mövzulara tamamilə qeydsiz qalmaq, ağrıma duyğusunun olmaması ilə özünü büruzə verir.

Antisosial şəxsiyyət pozğunluğundan əziyyət çəkənlər mütləq psixiatra müraciət etməlidir. Z.Ramilov deyir ki, əgər şəxs problemlərinin səbəbini başqalarında görməyə davam etsə və məsuliyyət almağı rədd etsə, müalicənin müddəti uzana bilər. Belə şəxsləri narkotik və spirtli içkilərdən qorumaq lazımdır. Bəzi vəziyyətlərdə maddə asılılığı və istifadəsi şəxslərin antisosial davranışları inkişaf etdirmələrində təməl faktoru ola bilər. Bu vəziyyətdə şəxsin maddə asılılığını buraxması onun yaxşılaşmasında əhəmiyyətli bir addım ola bilər. Antisosial davranış pozuntusunda istifadə edilə biləcək hər hansı bir dərman yoxdur. Lakin bəzi simptomlar və davranışlar üçün həkim nəzarətində dərmanlardan istifadə etmək olar.

Telegramda izləyin

instagramda izləyin