"Copy-Paste" Mədəniyyəti ?

Sosiologiyanın maraqlı bir düstur var, deyir, eyni qanun fərqli məkanlarda eyni nəticəni verməyəcək (istisnalar xaric). Təbii ki, söhbət insanlara aid qanun və qaydalardan gedir. Bitkilər aləminə aid ola bilməz?! Əlbəttə olar. Məsələn, hökumətimiz çox çalışır ki, ölkədə palma və banan ağaclarının sayı artsın, müxtəlif Avropa mənşəli güllər çoxalsın. Bundan ötrü kifayət qədər pul sərf olunur. Nə baş verir.

Digər ölkələrdən gətirilən bu bitkilərin ömrü onlara xərclənən pulların miqdarından asılı olmayaraq, cəmi 1 il çəkir. Və davamlı olaraq çalışırıq ki, bu ağaclar məhz Azərbaycan torpağında bitsin. Torpağa müxtəlif sort gübrələr də veririk. Nəticə isə bu qədər sərf olunan əməyin qarşılığında qaneedici deyil, heç olmayacaq da. Çünki bu torpağın öz xüsusiyyəti var. Ya gərək torpaq tamam dəyişsin - bunu etmək də mümkün deyil - ya da belə getsə, verilən gübrələr hesabına torpaq heç öz yerli məhsullarını da yetişdirə bilməyəcək.

Mədəniyyət də bu cürdür. Biz çox istəyirik ki, Avropa dəyərlərini, mədəniyyətini məniməsəyək, amma mümkün olmur. Niyə?! Çünki biz Avropa insanının keçdiyi alt əsrlik mübarizə tarixini keçməmişik. Biz nə qədər istəyib orda olanları "copy-paste" etməyə çalışsaq da, onun ömrü bir kvartal olacaq. Və görüntü də ürəkaçan olmayacaq. Qısa olaraq bunu demək istəyirəm ki, bizim hazırda mental və sosial şüurumuz imkan verməz ki, Avropa insanının qan bahasına qazandığı nəticələri özümüzdə tətbiq edək. Tətbiq edə bilərik, ancaq bu sırf maddi məsələlərə aid olacaq.

Məsələn, biz Avropa insanının qulaq asdığı mahnıya, baxdığı kinoya baxa bilərik. Və ya biz çox asanlıqla, onların geydiyi geyimi, yediyi yeməyi yeyə bilərik. Ancaq bütün bunlar hələ avropalı olmaq üçün kifayət etmir. Dünyada gedən qloballaşma prosesi nəticəsində Mozambikdə belə bu günləri İtaliya pizzası yeyilir, fransız ətri vurulur. Düşüncə isə yerində qalır. Kor-koranə təqlid nəticəsində biz öz dəyərlərimizi də itirmiş oluruq. Avropa insanın istehsal etdiyi maşını sürmək çox rahat bir işdir və bunu etmək üçün xüsusi inteqrasiyaya malik olmaq lazım deyil.

Biz Avropanın maddi istehsalını import etmək əvəzinə, o beyinlər ki, Avropada maşın istehsal edir, ona inteqrasiyaya can atmalıyıq. Düşünürəm ki, inteqrasiya məhz bu sahədə aparılmalıdır; elm , texnologiya və sosial rifaha can atmaq. Mənəviyyat və mədəniyyət import olunacaq dəyər deyil. Onu yaşaya-yaşaya qazanmaq lazımdır. Və həm də bu mədəniyyət və mənəviyyat insanlığa xidmət etməlidir
Cavid İmamoğlu

Bəs siz nə düşünürsüz ? Avropalaşmağa çalışdığımız bu dövrdə onları "copy" eləməklə düzgünmü edirik ?

Telegramda izləyin

instagramda izləyin